26.10.12

Εκ της θαλάσσης




ΤΡΕ.ΧΕ.ΤΕ.
ΝΑ.Ε.ΥΒ.ΓΑ.
ΛΟ.ΜΕ.Τ(Ο)
ΕΚ.ΤΑΠ(Ο)
ΔΗ.ΕΚ.ΤΗ(C)
ΘΑ
ΛΑ.
CΗ.C.

Τρέχετε / να ευβγά / λομε τ(ο) / εκτα(ό)δι εκ τη(ς) θα / λά(σ)σης

Σκαρίφημα του ενεπίγραφου βησάλου που πλαισιώνει την οδοντωτή ταινία, του ανακουφιστικού τόξου, του βυζαντινού ναού του Ταξιάρχη Μητροπόλεως Καστοριάς (9ος αιώνας). Πρόκειται για ένα βήσαλο με διαστάσεις 0,195Χ0,17 σπασμένο λίγο στη δεξιά του πλευρά. Αριστερά, στο κάτω μέρος της επιγραφής, υπάρχει σχεδιασμένο με γρηγοράδα ένα σκαρίφημα χταποδιού, σε μορφή ήλιου. Το περιεχόμενο της επιγραφής ανήκει στην κατηγορία των «ποιημάτων» με «μυστικό» περιεχόμενο, γι’ αυτό προσπαθήσαμε να διερευνήσουμε και πιθανή αριθμητική αντιστοιχία των γραμμάτων, χωρίς όμως να κατορθώσουμε να φθάσουμε σε κάποιο αποτέλεσμα. Παραθέτουμε αντίστοιχο ποίημα που ανήκει στην ίδια κατηγορία από την ίδια περιοχή της πατρίδας μας.

Οι δώδεκα αριθμοί
...Ας το πούμ’ εφτά. Να πάμε και στ‘ τα οχτώ. Οχταπόδι του θαλάσσου, εφτά εφτάκοιλο το κλήμα, έξι μήνες μισός χρόνος κλπ…
Ας το πούμ’ οκτώ. Να πάμε και στ’ το εννέα. «Εννέα μήνες είναι το παιδί, οχταπόδι του θαλάσσου, Εφτά εφτάκοιλο το κλήμα....
Ένα είναι πάντως βέβαιο, ότι αυτός που χάραξε, στο νωπό βήσαλο, το συμβολικό ποίημα, ήταν Έλληνας Βυζαντινός, πιθανότατα γνώριζε από θάλασσα, ίσως καταγόταν από κάποια παραλιακή περιοχή, όπως η Θεσσαλονίκη. Γνώριζε επίσης γράμματα, θα λέγαμε «καλά γράμματα» για την εποχή του. Παρ’ όλη την γρηγοράδα της χαράξεως, τα γράμματα είναι καθαρά και έχουν την σταθερότητα και το ύφος ανθρώπου «που γράφει» και όχι ενός αγράμματου που «αναγκάζεται να γράψει», ή ν’ αντιγράψει μιαν επιγραφή που του έδωσαν. Παρ’ όλη την δυσκολία της χαράξεως επάνω στην πλίνθο με το ξυλαράκι, η μορφή των γραμμάτων έχει μία κομψότητα.Πιστεύω ότι, την εποχή αυτή τουλάχιστον, και το καμίνι για το ψήσιμο των βησάλων (τούβλων) το έστηνα κάπου κοντά στο εργοτάξιο. Εκεί κάποια καλοκαιρινή ημέρα, ένας ίσως από τους τουβλάδες ή ένας επισκέπτης, ίσως ο αρχιμάστορας, ΄που επισκέφθηκε το καμίνι να δει πώς πάει ο ρυθμός της παραγωγής των βησάλων, για να μεθοδεύσει την οργάνωση του εργοταξίου, έγραψε πάνω σε ένα νωπό βήσαλο, που είχε τοποθετηθεί για να στεγνώσει, το περιπαιχτικό ποίημα ή «γνωμικό»(;), σε μία λαϊκή διάλεκτο που τόσο μοιάζει με την σύγχρονη. Αναλογίζομαι αν ο σημερινός τουβλάς της γειτονικής περιοχής γνωρίζει αντίστοιχα περισσότερα και καλύτερα «ελληνικά», από τον συνάδελφό του που εργαζόταν εκεί στο «Απόζαρι» της Καστοριάς πριν από χίλια χρόνια.

Ν.Κ. Μουτσόπουλος
Οι Εκκλησίες της Καστοριάς, 9-11ος αιώνας, εκδ. Παρατηρητής



Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 2 Αυγούστου 2012, αρ. φύλλου 653

priin

Σχετικά κείμενα:

g


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ