 |
| Υπό το φως της ημέρας |
Αγαπητέ εκδότη κ. Παναγιώτη Μπαΐρακτάρη, χαιρετώ από την Ελάτη Τρικάλων.
Διαβάζοντας την εφημερίδα ΟΔΟΣ (φύλλο 827 Πέμπτης 17 3.2016 "Υπό το φως της ημέρας") χάρηκα πραγματικά για την πρωτοβουλία του κ. Αναστασίου Πηχιών, (φαντάζομαι θα είναι απόγονος της γνωστής οικογενείας που αγωνίστηκε από την πρώιμη φάση του Μακεδονικού Αγώνα για την ενσωμάτωση της Μακεδονίας στον ελληνικό κορμό), σχετικά με τα αγνοούμε- να εκκλησιαστικά κειμήλια της Καστοριάς. Επίσης χαρμόσυνο είναι το γεγονός ότι και εσείς με τη σειρά σας φροντίσατε όχι μόνο να δοθεί δημοσιότητα στο αίτημα αλλά να βοηθήσετε στην υλοποίηση της ιδέας για την ηλεκτρονική συγκέντρωση υπογραφών. Και πάλι συγχαρητήρια σε όλους τους εμπλεκομένους. Θα περίμενα βέβαια να πρωτοστατεί σε αυτόν τον ιερό αγώνα και η Ιερά Μητρόπολη Καστοριάς.
Επιπλέον των συγχαρητηρίων θέλω να θυμίσω για δύο επιπλέον εκκλησιαστικά κειμήλια που αγνοούνται, της καμπάνας του Αγίου Γεωργίου Ποιμενικού (π. Βαψώρι ή και Μπαψώρι) και της αυθεντικής καμπάνας της Αγίας Παρασκευής Άνω Κρανιώνα.
Είναι βέβαιο ότι πολλοί Καστοριανοί όσο και Φλωρινιώτες θα έχουν προσέξει το γερμένο και οπωσδήποτε γεροδεμένο τετράγωνο πετρόχτιστο κωδωνοστάσιο στον Άι Γιώργη Ποιμενικού. Κι αν έχει γείρει, από τα χρόνια ή τα σκαψίματα ‘’για λίρες’’, κρατάει ακόμη τις αναμνήσεις από τον γλυκόλαλο ήχο της καμπάνας του. Σύμφωνα με τις διηγήσεις των ντόπιων στον υπογράφοντα, αυτός ο μελωδικός ήχος όφειλε την αρμονία του στον χρυσό, προσφορά των γυναικών από τα χρυσαφικά τους, που ενσωματώθηκε στο μίγμα για τη δημιουργία της. Λένε μάλιστα ότι εκτός από μελωδικός ήταν τόσο έντονος που ακουγόταν μέχρι τον Γάβρο. Η απάντηση στην κωδωνοκρουσία του Βαψωρίου, ερχόταν από τον Άνω Κρανιώνα όπου σύμφωνα με τις διηγήσεις των Βασίλη Χρηστίδη, Βασίλη Δημοβίτη και Χρήστου Στεφουλάκου:
«Οι γυναίκες, με πανομοιότυπο τρόπο, σαν έρανος ήταν όπως και στο Βαψώρι, είχαν δώσει χρυσαφικά κι ασήμια για να γίνει και στον Άνω Κρανιώνα η δική τους καμπάνα. Δεν υπήρχε γυναίκα στα χωριά μας χωρίς χρυσά πεντόλιρα. Έδωσαν πολλά. Την καμπάνα την φτιάξανε το 1906, την πρόλαβε ο πατέρας μου ο Γιώργος Στεφουλάκος, ήταν τότε 10 – 12 ετών και μου είπε την ιστορία για την κατασκευή της. Οι μαστόροι ήταν δύο αδέλφια από το Άνω Βροντερό Σερρών [Άνω Βροντού είναι το χωριό, όπου πράγματι είχαν μεγάλη παράδοση στην καμπανοποιία]. Τους είχαν καλέσει οι κάτοικοι του Γάβρου για να φτιάξουν, πάλι με έρανο, την καμπάνα του Αγίου Νικολάου και έτσι βρήκαν την ευκαιρία να φτιάξουν και τη δική τους, στην Αγία Παρασκευή στον Άνω Κρανιώνα.
Μόλις [οι κάτοικοι] μάζεψαν ότι πολύτιμο είχαν φώναξαν τους μαστόρους και άρχισαν τη δουλειά. Έσκαψαν μια τρύπα, έναν λάκκο στο προαύλιο εμπρός από το ναό της Αγίας Παρασκευής, έβαλαν φωτιά, έφτιαξαν το μίγμα λιώνοντας και τα χρυσαφικά και τη χύτευσαν. Στο τέλος, μόλις κρύωσε σύμφωνα με το έθιμο φώναξαν τον ιερέα Παπαβασιλείου για να την κουνήσει να φύγουν τα χώματα. Προσπάθησε αυτός, την κούνησε λίγο αλλά πού, η καμπάνα ήταν πολύ βαριά είχε βγει 100 οκάδες. Ήρθαν και άλλοι άντρες και έτσι την έβγαλαν από το καλούπι της. Μετά οι μαστόροι έγραψαν πάνω της τα ονόματά τους στα λατινικά. Ήταν καλοί πάντως γιατί η καμπάνα ακουγόταν πολύ μακριά. Όταν χτύπαγε από το Βαψώρι, την χτυπούσαμε κι εμείς για να δείξουμε ότι ήταν το ίδιο καλή. Η διαφορά τους ήταν στο μέγεθος, του Βαψωρίου ήταν πιο μεγάλη, σχεδόν διπλάσια».
Σήμερα και οι δύο καμπάνες θεωρούνται χαμένες. Του Βαψωρίου την έκλεψαν και του Άνω Κρανιώνα αποσύρθηκε επί μητροπολίτη Δωρόθεου, τον καιρό της δικτατορίας των συνταγματαρχών.
Σχετικά: ΟΔΟΣ: Υπό το φως της ημέρας
Είναι βέβαιο ότι πολλοί Καστοριανοί όσο και Φλωρινιώτες θα έχουν προσέξει το γερμένο και οπωσδήποτε γεροδεμένο τετράγωνο πετρόχτιστο κωδωνοστάσιο στον Άι Γιώργη Ποιμενικού. Κι αν έχει γείρει, από τα χρόνια ή τα σκαψίματα ‘’για λίρες’’, κρατάει ακόμη τις αναμνήσεις από τον γλυκόλαλο ήχο της καμπάνας του. Σύμφωνα με τις διηγήσεις των ντόπιων στον υπογράφοντα, αυτός ο μελωδικός ήχος όφειλε την αρμονία του στον χρυσό, προσφορά των γυναικών από τα χρυσαφικά τους, που ενσωματώθηκε στο μίγμα για τη δημιουργία της. Λένε μάλιστα ότι εκτός από μελωδικός ήταν τόσο έντονος που ακουγόταν μέχρι τον Γάβρο. Η απάντηση στην κωδωνοκρουσία του Βαψωρίου, ερχόταν από τον Άνω Κρανιώνα όπου σύμφωνα με τις διηγήσεις των Βασίλη Χρηστίδη, Βασίλη Δημοβίτη και Χρήστου Στεφουλάκου:
«Οι γυναίκες, με πανομοιότυπο τρόπο, σαν έρανος ήταν όπως και στο Βαψώρι, είχαν δώσει χρυσαφικά κι ασήμια για να γίνει και στον Άνω Κρανιώνα η δική τους καμπάνα. Δεν υπήρχε γυναίκα στα χωριά μας χωρίς χρυσά πεντόλιρα. Έδωσαν πολλά. Την καμπάνα την φτιάξανε το 1906, την πρόλαβε ο πατέρας μου ο Γιώργος Στεφουλάκος, ήταν τότε 10 – 12 ετών και μου είπε την ιστορία για την κατασκευή της. Οι μαστόροι ήταν δύο αδέλφια από το Άνω Βροντερό Σερρών [Άνω Βροντού είναι το χωριό, όπου πράγματι είχαν μεγάλη παράδοση στην καμπανοποιία]. Τους είχαν καλέσει οι κάτοικοι του Γάβρου για να φτιάξουν, πάλι με έρανο, την καμπάνα του Αγίου Νικολάου και έτσι βρήκαν την ευκαιρία να φτιάξουν και τη δική τους, στην Αγία Παρασκευή στον Άνω Κρανιώνα.
Μόλις [οι κάτοικοι] μάζεψαν ότι πολύτιμο είχαν φώναξαν τους μαστόρους και άρχισαν τη δουλειά. Έσκαψαν μια τρύπα, έναν λάκκο στο προαύλιο εμπρός από το ναό της Αγίας Παρασκευής, έβαλαν φωτιά, έφτιαξαν το μίγμα λιώνοντας και τα χρυσαφικά και τη χύτευσαν. Στο τέλος, μόλις κρύωσε σύμφωνα με το έθιμο φώναξαν τον ιερέα Παπαβασιλείου για να την κουνήσει να φύγουν τα χώματα. Προσπάθησε αυτός, την κούνησε λίγο αλλά πού, η καμπάνα ήταν πολύ βαριά είχε βγει 100 οκάδες. Ήρθαν και άλλοι άντρες και έτσι την έβγαλαν από το καλούπι της. Μετά οι μαστόροι έγραψαν πάνω της τα ονόματά τους στα λατινικά. Ήταν καλοί πάντως γιατί η καμπάνα ακουγόταν πολύ μακριά. Όταν χτύπαγε από το Βαψώρι, την χτυπούσαμε κι εμείς για να δείξουμε ότι ήταν το ίδιο καλή. Η διαφορά τους ήταν στο μέγεθος, του Βαψωρίου ήταν πιο μεγάλη, σχεδόν διπλάσια».
Σήμερα και οι δύο καμπάνες θεωρούνται χαμένες. Του Βαψωρίου την έκλεψαν και του Άνω Κρανιώνα αποσύρθηκε επί μητροπολίτη Δωρόθεου, τον καιρό της δικτατορίας των συνταγματαρχών.
Με εκτίμηση
Άγγελος Σινάνης
Ελάτη Τρικάλων
info@likno.gr - τηλ. 2434071826
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 9 Ιουνίου 2016, αρ. φύλλου 839
Σχετικά: ΟΔΟΣ: Υπό το φως της ημέρας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.