 |
| ΟΔΟΣ 24.3.2016 | 828 |
Η αποστολή κάθε ηγέτη είναι να προπορεύεται και να οδηγεί τον λαό του. Οι πετυχημένοι ηγέτες, οδηγούν τους λαούς τους, που τους ακολουθούν, σε επιτυχίες, σε νίκες και σε θριάμβους. Οι κακοί ηγέτες τους οδηγούν σε αποτυχίες και καταστροφές.
Έτσι πριν από 2500 χρόνια υπήρξε ο Περικλής, ο μέγιστος πολιτικός ηγέτης της κλασσικής Ελληνικής Δημοκρατίας που κατάφερε να κρατήσει τους Αθηναίους ενωμένους μέσα την δίνη του Πελοποννησιακού πολέμου.
Ήταν ένας αριστοκράτης δημοκράτης με πλήρη επίγνωση της αξίας που έχει η «αριστεία» για κάθε πολίτευμα.
Αιώνες πολλούς μετά την ηγεσία του, η χρυσή εποχή του Περικλέους, ακτινοβολεί ακόμη χάρη στα αρχιτεκτονικά αριστουργήματα που φρόντισε να ανεγερθούν στην πρωτεύουσα της κλασικής αρχαιότητας. Ο Περικλής δεν ήταν βασιλεύς, ούτε τύρρανος των Αθηνών, αντιθέτως έχαιρε απόλυτα του σεβασμού των συμπολιτών της μεγάλης μερίδας του Δήμου του. Με τη δύναμη του λόγου του, καθοδήγησε τις δυνάμεις των συμπολιτών του σε επιχειρήσεις εναντίον των εχθρών στο εξωτερικό, και στο εσωτερικό να λαμπρύνουν την πόλη, τις τέχνες και τις επιστήμες. Γι’ αυτό η εποχή του ονομάστηκε “Ο Χρυσούς Αιών του Περικλέους”. Δυστυχώς κανένας από τους λόγους του δεν σώθηκε αυτούσιος και μόνο ο Θουκυδίδης ο Αλιμούσιος κατέγραψε τρεις από τις ομιλίες του στην ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου. Ένας από αυτούς είναι ο “Επιτάφιος Λόγος”.
Μετά τη λήξη της πρώτης χρονιάς του πολέμου και σύμφωνα με τα έθιμα, οι νεκροί κηδεύονταν “Δημοσία Δαπάνη” και με τα πανάρχαια τελετουργικά. Η πόλη λοιπόν όρισε έναν εξέχοντα άνδρα να εκφωνήσει τον επιτάφιο λόγο. Ο θρήνος σταμάτησε για λίγο και ο Περικλής, ξεκίνησε με σεμνότητα να μιλά προς τους παρισταμένους:
«Άνδρες Αθηναίοι,
Οι πιο πολλοί που μίλησαν μέχρι τώρα από το βήμα αυτό επαίνεσαν τον νομοθέτη και την πολιτεία γιατί στο έθιμο της κηδείας που γίνεται με δαπάνη του Δήμου πρόσθεσε και την απαγγελία του “Επιτάφιου Λόγου”. Εγώ όμως νομίζω πως είναι αρκετό για άνδρες που αποδείχθηκαν γενναίοι με έργα, με έργα να τους τιμούν, σαν αυτό που βλέπετε ότι ετοίμασε η πόλη για την επιτάφια τελετή.
Θα ξεκινήσω λοιπόν την ομιλία μου από τους προγόνους μας. Δεν είναι μόνο δίκαιο αλλά και πρέπον σε μια τέτοια ευκαιρία σαν την παρούσα να αποτίσουμε φόρο τιμής στην μνήμη τους. Αυτοί οι άνθρωποι κατοικούσαν την γη μας αδιάλειπτα από γενιά σε γενιά και μας την παρέδωσαν ελεύθερη με την ανδρεία τους και μόνο. Και αν οι πρόγονοι και οι πατέρες μας όσα με μόχθο απέκτησαν και κληροδότησαν σε εμάς τους ζωντανούς, εμείς με τη σειρά μας έχουμε την ιερά υποχρέωση να προετοιμάσουμε την πόλη μας να είναι αυτάρκης και στην ειρήνη και στον πόλεμο.
Αλλά πρώτα θέλω να εξηγήσω από ποιες αρχές και από ποιους θεσμούς εμπνευστήκαμε και φθάσαμε να μας θαυμάζουν όλοι τόσο.
- Ζούμε λοιπόν σε πολιτεία που δεν αντιγράφει τους νόμους των άλλων πόλεων, αλλά είμαστε οι ίδιοι υπόδειγμα για τους άλλους.
- Το πολίτευμά μας ονομάζεται “Δημοκρατία” γιατί η κυβέρνηση της πόλεως δεν βρίσκεται στα χέρια των ολίγων αλλά στα χέρια των πολλών.
- Οι νόμοι μας εξασφαλίζουν σε όλους τους κατοίκους ισότητα στην απονομή δικαιοσύνης.
- Οι πολίτες αναλαμβάνουν δημόσια αξιώματα όχι γιατί ανήκουν σε άρχουσα κοινωνικά τάξη, αλλά γιατί το αξίζουν προσωπικά και διακρίνονται στον τομέα της δράσης τους.
- Στον δημόσιο βίο αποφεύγουμε να παρανομούμε από σεβασμό στους άρχοντες και τους νόμους ενώ στις ιδιωτικές μας επαφές αποφεύγουμε να γινόμαστε δυσάρεστοι.
- Για την ανάπαυση του πνεύματος και του σώματος από τους καθημερινούς κόπους διοργανώνουμε αγώνες και ιερές εορτές όλο τον χρόνο. Χάρη στο μέγεθος και τη δύναμη της πόλης μας συρρέουν σ’ αυτήν όλα τα αγαθά από παντού και έτσι μας δίδεται η ευκαιρία να απολαμβάνουμε τα αγαθά άλλων ανθρώπων σαν να ήταν δικά μας προϊόντα.
- Διαφοροποιούμαστε επίσης από τους αντιπάλους ας στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τους ξένους.
Πρώτα απ’ όλα έχουμε ανοικτές τις πόρτες της πατρίδας μας σε όλους αλλά απαιτούμε από αυτούς να τηρούν τους νόμους και να σέβονται τους θεούς μας.
- Στο θέμα της ανατροφής, οι αντίπαλοί μας επιδιώκουν να γίνουν ανδρείοι με επίπονη άσκηση από την παιδική ηλικία ενώ εμείς είμαστε το ίδιο ατρόμητοι στον κίνδυνο γιατί πολεμάμε για τα υψηλά ιδανικά: της πατρίδας, της Δημοκρατίας και της Θρησκείας.
Παράλληλα το ναυτικό μας είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει κάθε απειλή από θάλασσα.
- Είμαστε εραστές του ωραίου και συγχρόνως φίλοι της απλότητας. Καλλιεργούμε το πνεύμα μας χωρίς να θυσιάζουμε το θάρρος μας. Ο πλούτος μας χρησιμεύει ως μέσο για να εκτελούμε έργα και να βοηθούμε τους πτωχούς αλλά όχι από αλαζονεία!
- Στην πόλη μας όλοι φροντίζουν για τις προσωπικές υποθέσεις, ταυτόχρονα όμως δεν αμελούν τις δημόσιες υποχρεώσεις τους. Τον άνθρωπο όμως που δεν μετέχει στα κοινά τον θεωρούμε όχι φιλήσυχο αλλά άχρηστο πολίτη.
- Διαφέρουμε από τους άλλους γιατί είμαστε πολύ τολμηροί όταν καλούμαστε να δράσουμε, αλλά ταυτόχρονα μελετάμε σε βάθος όσα πρόκειται να κάνουμε.
- Διαφέρουμε επίσης γιατί επιδιώκουμε να αποκτήσουμε φίλους όχι σαν ευεργετημένοι από αυτούς αλλά σαν ευεργέτες τους.
Συνεπώς μόνον εμείς άφοβα ωφελούμε τους άλλους όχι από υπολογισμό για το δικό μας υλικό συμφέρον αλλά γιατί εμπιστευόμαστε το πνεύμα της ελευθερίας, αυτό που μας εμπνέει.
- Λέγω λοιπόν ότι ολόκληρη η πόλη μας έχει γίνει σχολείο της Ελλάδος και ο κάθε συμπολίτη μας νομίζω ότι συγκεντρώνει στην προσωπικότητά του την ικανότητα να προσαρμόζεται πιο εύκολα στις διάφορες εκφάνσεις των απαιτήσεων της ζωής.
- Τέλος καταφέραμε να κάνουμε τη στεριά και την θάλασσα τόπους προσβάσιμους στην πόλη μας και ανεγείραμε παντού μνημεία αιώνια των ανδραγαθημάτων μας εναντίον των εχθρών και υπέρ των φίλων.
- Για τέτοια λοιπόν πόλη έπεσαν μαχόμενοι οι σημερινοί νεκροί, γιατί θεώρησαν με υψηλό φρόνημα καθήκον τους να μην επιτρέψουν να τους αφαιρεθεί αυτή.
- Γι’ αυτήν την πόλη καθένας από εμάς που είμαστε ζωντανοί είναι το ίδιο πρόθυμος να υποφέρει τα πάντα».
Αυτά διεκήρυξε ο Περικλής πριν από 2.500 χρόνια. Εμείς που είμαστε απόγονοί του, συμμεριζόμαστε άραγε τις σκέψεις του;
Φωτογραφία: Λεπτομέρεια προτομής του Περικλή, ρωμαϊκό αντίγραφο, έργου του Κρεσίλα. Βρετανικό Μουσείο Λονδίνο.
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 24 Μαρτίου 2016, αρ. φύλλου 828
Περισσότερα κείμενα της Μ. Μιχαήλ "εδώ"
Σχετικά:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.