Λόγος & Αντίλογος

Αξιότιμε κύριε διευθυντά

Το παρακάτω κείμενο σας το στέλνω για δημοσίευση μια που ο εκλεκτός συνεργάτης σας κ. Νικηφορίδης συνεχώς αλιεύει λανθασμένες χρήσεις λέξεων και εκφράσεων στη νεοελληνική μας γλώσσα.

Πολλές φορές συναντώ λανθασμένες μεταφορές ιατρικών όρων από την αγγλική γλώσσα στην ελληνική τόσο στον γραπτό λόγο όσο και στον προφορικό. Παραθέτω μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:

1. Οι νεφρολόγοι και οι χειρουργοί συχνά αναφερόμενοι στις μεταμοσχεύσεις οργάνων λέγουν και γράφουν «οι μεταμοσχευθέντες ασθενείς» ενώ φυσικά μεταμοσχεύθηκε π.χ. ο νεφρός και όχι ο ασθενής.

2. Οι διαβητολόγοι αναφέρουν συχνά τον όρο «αυτόνομη νευροπάθεια» (κακή μετάφραση του «autonomic neuropathy»), εννοώντας έτσι την νευροπάθεια του «αυτονόμου νευρικού συστήματος» η οποία μπορεί να αναφέρεται ορθώς και ως «αυτονομική» καθότι δεν είναι η νευροπάθεια αυτόνομη αλλά το νευρικό σύστημα (ούτε είναι αναρχοαυτόνομη για να χαριτολογίσω).

3. Συχνά αναφέρεται ο όρος «περιφερική αγγειοπάθεια» σε περιπτώσεις ισχαιμίας κάτω άκρου ενώ το σωστό είναι «περιφερική αρτηριοπάθεια» διότι δεν πάσχουν και οι φλέβες αλλά μόνο οι αρτηρίες.

4. Οι μαιευτήρες και οι διαβητολόγοι χρησιμοποιούν τον όρο «μακροσωμικό νεογνό» αντί του ορθού «μεγαλοσωμικό νεογνό» μεταφράζοντας το λανθασμένο “δάνειο” «macrosomic».

5. Παρομοίως καθιερώθηκε ο όρος μακροαγγειοπάθεια εκ μεταφράσεως του λανθασμένου αγγλικού (κακώς ταυτότητα στην αγγλική γλώσσα του «μεγάλου» με το «μακρύς»).

6. Καρδιολόγοι αλλά και ιατροί κάθε ειδικότητας ομιλούν και γράφουν για «στεφανιαία νόσο» αντί του ορθού «νόσος των στεφανιαίων αρτηριών».

7. Μερικές φορές σε ομιλίες δεν ακούγεται το σίγμα στις λέξεις νόσος, περίοδος λες και οι λέξεις είναι άκλιτες.

7. Χρησιμοποιείται σε άρθρα ανοσολογικής φύσεως ο όρος «προφλεγμονώδεις κυτταροκίνες» κατά λανθασμένη μετάφραση του «proinflammatory cytokines». Το ορθό είναι να ομιλούμε για «κυτταροκίνες που προάγουν τη φλεγμονή» γιατί αυτή είναι η έννοια του αγγλικού pro το οποίο σημαίνει προαγωγή και όχι προήγηση).

8. Πολλοί ιατροί αναφερόμενοι σε μια ενδιαφέρουσα περίπτωση ασθενούς χρησιμοποιούν τη λέξη «περιστατικό». Λένε, για παράδειγμα, ότι «το περιστατικό ήρθε στο νοσοκομείο» αντί του ορθού ο ασθενής ήρθε στο νοσοκομείο. Επίσης λένε «τώρα θα παρουσιάσουμε ένα περισταικό» αντί του ορθού «(…) μια περίπτωση ασθενούς». Το περιστατικό είναι ένα συμβάν, ενώ το ιστορικό ασθενούς είναι κάτι πολύ ευρύτερο χρονικά.

Αυτά τα ολίγα έχω συλλέξει χωρίς πολλή προσπάθεια. Σίγουρα θα υπάρχουν περισσότερα.

Με τιμή

Δημ. Θ. Καραμήτσος

Ομ. Καθηγητής Παθολογίας Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ

dtkarami@yahoo.gr

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 23 Απριλίου 2015, αρ. φύλλου 785

Σχετικά: ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική