9.9.14

Η ζωή του Αθανασίου Χριστόπουλου

το λογοτεχνικό έργο και η επίδρασή του

στους ρουμάνους λογοτέχνες




Στην πολύπλευρη προσωπικότητα του συγγραφέα, νομικού, γιατρού και λόγιου Αθανασίου Χριστόπουλου (1772-1847), είναι αφιερωμένο το βιβλίο του Ελληνορουμάνου ιστορικού Nestor Camariano, που κυκλοφόρησε στη Ρουμανία από τον εκδοτικό οίκο «Ομόνοια». Στο βιβλίο αυτό ο Nestor Camariano (Νέστωρας Καμαριανός, 1909-1982), μια από τις λαμπρότατες προσωπικότητες της ρουμανικής σχολής νεοελληνικών σπουδών, αναφέρεται εκτενώς στη ζωή, το λογοτεχνικό έργο και την επίδραση του Αθανασίου Χριστόπουλου πάνω στους Ρουμάνους λογοτέχνες, όπως φανερώνει και ο τίτλος του έργου.

«Βασιζόμενο σε πολλές ανέκδοτες ρουμανικές πηγές, το έργο αυτό αποτελεί μια πολύτιμη μονογραφία αφιερωμένη στον σπουδαίο αξιωματούχο στις ηγεμονικές αυλές της Μολδαβίας» επισημαίνει σε δηλώσεις της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ από το Βουκουρέστι η νεοελληνίστρια Ελένα Λάζαρ, ιδρύτρια και διευθύντρια του εκδοτικού οίκου «Ομόνοια». Προσθέτει: «Ο Χριστόπουλος έγραψε όλο το φιλολογικό και λογοτεχνικό του έργο σε ρουμανική γη. Στη Μολδαβία ιδρύει το 1804 το πρώτο θέατρο του Ελληνισμού, ενώ ήταν ο συντάκτης της Νομοθεσίας της Βλαχίας (1818)».
Γι αυτό, και όχι τυχαία, η αείμνηστη νεοελληνίστρια Cornelia Papacostea Danielopolu (1927-1998) τον χαρακτηρίζει ως έναν από τους πιο αγαπημένους Έλληνες συγγραφείς στις ρουμανικές παραδουνάβιες χώρες, ο οποίος έχει έντονη επιρροή πάνω στους συγγραφείς της πρώτης γενιάς των Ρουμανικών Γραμμάτων.

Το βιβλίο του Νέστωρα Καμαριανού αναλύει λεπτομερειακά τη ζωή και τη δράση του Χριστόπουλου στη ρουμανική γη, το λογοτεχνικό του έργο, καθώς και τη σχέση του έργου του με τη ρουμανική ποίηση της εποχής. Μια συντομευμένη έκδοση του έργου του Ν. Καμαριανού κυκλοφόρησε το 1981, στα γαλλικά, στη Θεσσαλονίκη. Η έκδοση αυτή δεν ήταν γνωστή, παρά σε περιορισμένο βαθμό, από τους Ρουμάνους ειδικούς και σήμερα είναι μία από τις πλέον σπάνιες.
«Η κυκλοφορία της πρωτότυπης ρουμανικής έκδοσης θα προσφέρει στους Ρουμάνους ειδικούς ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο, που θα αποτελέσει αναμφίβολα σημείο αναφοράς για ξεκίνημα καινούργιων ερευνών πάνω στη προσωπικότητα του Χριστόπουλου» σημειώνει με ικανοποίηση η Έλενα Λάζαρ, η οποία έχει τιμηθεί από τον Κάρολο Παπούλια, το 2011, με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Ευποιίας.

Η έκδοση για τον Αθανάσιο Χριστόπουλο κυκλοφόρησε με την υποστήριξη ορισμένων Ελλήνων και Ελληνορουμάνων, που συνεχίζουν την παράδοση των «συνδρομητών» -όπως λέει η κ. Λάζαρ- θεσμός που λειτούργη- σε με πολλή επιτυχία τους περασμένους αιώνες, για έργα που κρίνονται ορόσημο στην πνευματική προσφορά, αλλά ενδεχομένως να έχουν περιορισμένη εμπορική απήχηση.

Ο Αθανάσιος Χριστόπουλος, ο «άλλος Ανακρέων» κατά τον Γεώργιο Σακελλάριο, γεννήθηκε στην Καστοριά, τον Μάιο του 1772. Πραγματοποίησε τις εγκύκλιες σπουδές του στο Λύκειο του Βουκουρεστίου, όπου είχε μεταναστεύσει ο κληρικός πατέρας του το 1780, όταν ο Αθανάσιος ήταν οκτώ ετών, πιεζόμενος από οικονομική ένδεια, αλλά και από τις συνθήκες δουλείας στην πατρίδα του. Νομικός, ανώτατος δικαστικός, λόγιος, ποιητής και Φιλικός. Για το ποιητικό του έργο χαρακτηρίζεται «πρόδρομος», μαζί με τον Ιωάννη Βηλαρά και τον Ρήγα Βελεστινλή, επειδή θεωρείται ότι άνοιξε νέους ποιητικούς δρόμους με τη χρήση της δημοτικής γλώσσας.

Το επιστημονικό του έργο περιλαμβάνει πραγματείες σε θέματα γλωσσικά, πολιτικά, φιλοσοφικά και φυσικών επιστημών, πολλές από τις οποίες, όμως, δεν έχουν σωθεί. Ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, ο Δημήτριος Βερναρδάκης, ο Εμμανουήλ Ροΐδης κ.ά. μίλησαν με πολύ επαινετικά λόγια για τη λυρική του προσφορά, ενώ το 1891 ο Κωνσταντίνος Καβάφης έγραψε ένα στιχούργημα με τίτλο «Αθανάσιος Χριστόπουλος».
Ο Χριστόπουλος μνημονεύεται, κυρίως, για το ποιητικό του έργο. Η συλλογή του «Λυρικά» είχε γίνει πολύ δημοφιλής και εκδόθηκε 11 φορές, όσο ζούσε, με πρώτη έκδοση το 1811, στη Βιέννη. Τα «Λυρικά» ήταν, άλλωστε, κάποια από τα ποιήματα που μελέτησε ο Διονύσιος Σολωμός, στην προσπάθειά του να διαμορφώσει την ποιητική του γλώσσα.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν, επίσης, οι μεταφράσεις του Χριστόπουλου από την αρχαιοελληνική γραμματεία, μία μετάφραση της ραψωδίας Α΄ της Ιλιάδας και ποιημάτων της Σαπφούς.
Μετά την απελευθέρωση ο Χριστόπουλος επισκέφθηκε την Ελλάδα, το 1836, έμεινε όμως λιγότερο από έναν χρόνο και τελικά επέστρεψε στο Σιμπίνι, όπου συνέχισε το συγγραφικό του έργο. Απεβίωσε στο Βουκουρέστι, στις 19 Ιανουαρίου το 1847.

Nestor Camariano. Γεννήθηκε στο Περιστέρι Αττικής, το 1909, για να καταξιωθεί ιστορικός και φιλόλογος στη Ρουμανία, όπου πήγε παιδί ακόμη, μαζί με τη μεγαλύτερη του αδελφή, Αριάδνη, και εγκαταστάθηκαν στο Βουκουρέστι κοντά στον θείο τους, διάσημο καθηγητή, Δημοσθένη Ρούσσο (1869 – 1938). Αυτός, άλλωστε, τους προστατεύει και καθοδηγεί τα βήματά τους προς την μελέτη του ελληνισμού που αναπτύχθηκε στον χώρο της σημερινής Ρουμανίας.

Μετά την αποφοίτηση της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Βουκουρεστίου, ο Nestor Camariano δουλεύει ως παλαιογράφος στην Βιβλιοθήκη της Ρουμανικής Ακαδημίας (συντάκτης του Καταλόγου ελληνικών χειρογράφων/ Catalogul manuscriselor grecesti, 1940) και στη συνέχεια ως επιστημονικός ερευνητής στο Ιστορικό Ινστιτούτο «Nicolae Iorga» και, τα τελευταία χρόνια πριν από τη σύνταξη, στο Ινστιτούτο Νοτιο-Ανατολικών Ευρωπαϊκών Σπουδών. Με το έργο του, γραμμένο στα ρουμανικά, στα γαλλικά ή στα νεοελληνικά, εκδιδόμενο στη Ρουμανία και στην Ελλάδα, φέρει σπουδαία συμβολή στη μελέτη των ελληνο-ρουμανικών σχέσεων του 18ου και 19ου αιώνα.

Ο Nestor Camariano κατέχει και την πρώτη θέση στην πλειάδα Ρουμάνων ειδικών που απασχολήθηκαν με τη ζωή και το έργο τού Ρήγα Βελεστινλή. Μαζί με την αδελφή του, Αριάδνη Καμαριανού, εκδίδει το 1939 το βασικό έργο του θείου τους, Δημοσθένη Ρούσσου, «Ελληνο-ρουμανικές ιστορικές μελέτες». Με την ίδια συνεργασία πραγματοποιεί την επιμέλεια και την μετάφραση του Χρονικού των Γκίκα (Cronica Ghiculestilor), το 1965.
Ο Nestor Camariano πέθανε στο Βουκουρέστι το 1982.



Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 5 Ιουνίου 2014, αρ. φύλλου 743, 
πηγές: «Κέρδος» με πληροφόρηση από το ΑΠΕ – ΑΜΠ & διαδίκτυο.

Σχετικές αναρτήσεις:



7 σχόλια:

  1. Μια φωνή απ' το υπερπέραν10/9/14

    " σημειώνει με ικανοποίηση η Έλενα Λάζαρ, η οποία έχει τιμηθεί από τον Κάρολο Παπούλια, το 2011, με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Ευποιίας."
    γράφει η "ΟΔΟΣ" και αναρωτιέμαι.
    Στην Καστοριά την ξέρουν;
    Τόσα χρόνια οι φορείς έφεραν και φιλοξένησαν και πλήρωσαν και τίμησαν γνωστούς και αγνώστους...
    Αυτούς που μελετούν και προβάλλουν το έργο του Χριστόπουλου τους σκέφθηκαν ποτέ; Ή προηγούνταν η Βασιλική;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος10/9/14

    "φωνή" η πιο αχάριστη τελικά για τον ποιητή φάνηκε η ίδια του η πατρίδα. Ένα άγαλμα κι ένας δρόμος δε λένε τίποτα στα παιδιά της Καστοριάς.
    Αλλά ξέχασα! ΚΑΙ γι' αυτό φταίνε οι δάσκαλοι (;)
    Όλοι οι άλλοι ..........

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Σκεπτομενος ανθρωπακος11/9/14

    Εμενα παντως, ως Ελληνα κ Ορθοδοξο, με ενοχλουν τα σκοτεινα σημεια του Χριστοπουλου. Και δεν εχει λιγα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Φιλαλήθης11/9/14

    @ Σκεπτόμενος ανθρωπάκος

    Δεν ξέρω πού αναφέρεσαι με αυτήν την αοριστολογία, αλλά σκέψου ότι όλοι οι ποιητές έχουν σκοτεινά σημεία. Στο χέρι μας είναι να διαλέξουμε και να κρατήσουμε τα φωτεινά.
    Ως Χριστιανός Ορθόδοξος μπορείς να τηρήσεις κι εσύ (και όλοι μας) τη συμβουλή του Μεγάλου Βασιλείου για την ανάγνωση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Σκεπτομενος Ανθρωπακος11/9/14

    @φιλαλήθης
    εφοσον το σχολιο μου το χαρακτηριζεις ως ''αοριστολογια'', αρα δεν ξερεις σε τί αναφερομαι και συνεπως η διδασκαλια που μας κανεις ''στο χερι μας ειναι..'' καθισταται παντελως αιολη. Και αυτο διοτι δεν εγραψα οτι απορριπτω τον Χριστοπουλο, αλλα οτι με ΕΝΟΧΛΟΥΝ τα σκοτεινα του σημεια. Πιστευω οτι και εσενα θα σε ενοχλουσαν εαν είχες μελετησει φιλοσοφια. Η παρακμη με ενοχλει, γενικως και ειδικως.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Φιλαλήθης11/9/14

    Σκεπτόμενε, ας παραμείνουμε νηφάλιοι! Αοριστολογία εννοούσα "τα σκοτεινά σημεία", γιατί δεν αναφέρονταν συγκεκριμένα στοιχεία, και όχι όλο το σχόλιό σου. Να με συγχωρείς, γι' αυτό ξεκίνησα με το "δεν ξέρω", αλλά μάλλον δεν το έδωσες σημασία.
    Η δική μου "διδασκαλία" συμφωνώ ότι καθίσταται αίολη και γι' αυτό δεν διδάσκω πουθενά και κανέναν, ο λόγος του Μεγάλου Βασιλείου όμως ισχύει.

    ΥΓ. Κι εμένα με ενοχλεί που δεν βάζεις τόνο στις λέξεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Σκεπτόμενος ανθρωπακος12/9/14

    @φιλαλήθη
    Όταν γράφω από κινητό, διότι εξαιτίαςτης εργασίας μου ταξιδεύω συνέχεια, δεν είναι εύκολο να βάζω τόνους! Πήρα λοιπόν το laptop και σου απαντώ με τόνους :-) Πρόσεξα πολύ καλά το ''δεν ξέρω'', αλλά δεν σου έγραψα ''τα σκοτεινά σημεία'', διότι πολύ απλά δεν ήξερα και ακόμα δεν ξέρω εάν σε ενδιαφέρουν. Εάν κάποιος αναγνώστης θέλει, μπορώ φυσικά να τα καταγράψω... στο βαθμό βεβαίως που τα θυμάμαι. Για τους γνώστες φιλοσοφίας, το σχόλιο περί ''σκοτεινών'' σημείων είναι ξεκάθαρο. Δεν ήθελα να πουλήσω γενική εξυπνάδα, αλλά απλά να κεντρίσω το ενδιαφέρον όσων καταλάβαιναν σε τί αναφερόμουν. Τόσο απλά.Τέλος, όσον αφορά τον λόγο του Μ.Βασιλείου που αναφέρεσαι εννοείται συμφωνώ ότι ισχύει, αλλά δεν βλέπω σε τι έχει να κάνει με την κριτική που άσκησα. Εάν δε βαρεθείς εξήγησέ μου τί εννοείς. Ευχαριστώ για την προηγούμενη άμεση απάντηση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ