6.6.14

ΟΔΟΣ: Europa Nostra: Χρήσιμα συμπεράσματα


ΟΔΟΣ 13.3.2014 | 731

Η επιλογή της Καστοριάς και πιο ειδικά των παραδοσιακών πυρήνων της πόλης (περιοχής Ντολτσού και Απόζαρι) από την Europa Nostra στην α’ φάση μεταξύ των ένδεκα μνημείων της Ευρώπης που απειλούνται, βρίσκονται σε κίνδυνο και για τον λόγο αυτό εντάσσονται στο πρόγραμμά της, είναι πλέον πραγματικότητα. Οι πληροφορίες της ΟΔΟΥ για την θετική πορεία του φακέλου που σχηματίσθηκε για λογαριασμό της πόλης, μετά από την πρόταση που εισηγήθηκε στους φορείς της πόλης ο κ. Βασίλειος Τσεμάνης (Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού) το π. Φθινόπωρο, επιβεβαιώθηκαν πλήρως.

Η καλή αυτή εξέλιξη, δεν δικαιώνει μόνο την ελπίδα και τον ρομαντισμό όσων είχαν την αρχική ιδέα και προσπάθησαν να την υποστηρίξουν, να σχηματίσουν την ομάδα εργασίας που συμπλήρωσε τον φάκελο της πρότασης και τελικά τον υπέβαλε. Αλλά πλήρως αποδεικνύει ότι κάθε επιτυχία μπορεί να αποτελεί ρεαλιστικό στόχο, και κανένα όνειρο, δεν είναι ουτοπικό, αρκεί να γίνει με κατάλληλη και επαρκώς τεκμηριωμένη προετοιμασία. Και βεβαίως πιστέψει κανείς στις ιδέες. Συνεπώς, εφ’ όσον εκδηλωθεί η σχετική βούληση.

Στην προκείμενη διαδικασία, σε δεύτερο στάδιο, αναμένεται η πρόταση – υποψηφιότητα της Καστοριάς, να επιλεγεί μεταξύ των επτά μνημείων του ευρωπαϊκού πολιτισμού τα οποία θα τεθούν υπό την μέριμνα και στο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Η οποία όπως ήδη αναφέρθηκε κατ’ επανάληψη στα σχετικά αφιερώματα της εφημερίδας που προηγήθηκαν, εκτός από την πολύ πρακτική εφαρμογή της υπόθεσης, μέσω της “Europa Nostra” επιχειρεί να σφυρηλατήσει δεσμούς γνωριμίας, ανταλλαγής εμπειριών και κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης μεταξύ των λαών της Ευρώπης. 

Άλλωστε ο λατινικός τίτλος του προγράμματος, ο οποίος στην ελληνική γλώσσα, σημαίνει «η δική μας Ευρώπη» είναι εύγλωττος. Έχει μια σαφή ιστορική και πολιτική αναφορά, ως αντίποδας του mare nostrum και παρουσιάζει μια προοπτική αναγωγής της στο μέλλον. Οι λαοί ξεπερνούν τα εθνικά στερεότυπα κάτω από την σκέπη της κοινής ευρωπαϊκής ιδέας. Που γίνεται πατρίδα. 

Με αυτή την λογική επομένως, κάθε φορέας της πόλης, είτε ιδιώτης είτε θεσμικός, οφείλει να κατανοήσει την μεγάλη σημασία μιας επιτυχούς εξέλιξης. Η προστασία του μνημειακού πλούτου της Καστοριάς στους δύο παραδοσιακούς τομείς της -που αφορούν κυρίως την μεταβυζαντινή Καστοριά δεδομένου ότι τα κυριότερα πραγματικά βυζαντινά μνημεία της πόλης βρίσκονται εκτός αυτών των υποσυνόλων, μπορεί να αποτελέσει σταθμό και πιλοτική εμπειρία για όλα τα άλλα, σημαντικά μνημεία. Μεταξύ των οποίων βρίσκονται εξαιρετικά έως αριστουργηματικά δείγματα της τέχνης, της ιστορίας και του επιπέδου της Καστοριάς στο βάθος των π. αιώνων και ειδικά πριν την κατάληψη της πόλης από τους Οθωμανούς.

Η όλη προσπάθεια, απέδειξε ότι για την σωτηρία των μνημείων και την παραγωγή μετρήσιμου έργου, πιο γενικά, δεν απαιτούνται πάντοτε μελέτες (επί μελετών) και άλλου τέτοιου είδους προεργασίες. Οι οποίες, όπως διδάσκει η... ένδοξη δημόσια ζωή του τόπου, πολλές φορές αποτελούν εστίες και αφορμές συναλλαγής, αφού για τις μελέτες σπαταλώνται τεράστια χρηματικά ποσά και στο τέλος αυτές μένουν απλά στα χαρτιά, χωρίς πρακτικό αποτέλεσμα και την υλοποίησή τους. Παρά αποδεικνύει ότι απαιτείται στοιχειώδης πολιτική βούληση και πείσμα. 

Οι δηλώσεις του δημάρχου Καστοριάς κ. Εμ. Χατζησυμεωνίδη μετά την θετική εξέλιξη της Europa Nostra, απηχούν βεβαίως ένα πνεύμα δικαιολογημένης ικανοποίησης, η οποία και λόγω της προεκλογικής περιόδου, είναι κατανοητή. Ωστόσο περιέχουν ενδείξεις λάθους στίγματος και εκ νέου λανθασμένου προσανατολισμού. Δεδομένου ότι σ’ αυτές τις δηλώσεις, είναι έντονη η αντίληψη ότι με την επιλογή και την υιοθεσία της Καστοριάς, δεν διασφαλίζεται η προοπτική σωτηρίας και ανάδειξης μεγάλου τμήματος των μνημείων της πόλης.

* * *

Η ιδιαίτερης ομορφιάς παλιά χαρακτηριστική μονοκατοικία
επί της Αγίων Θεολόγων, ακόμη πριν μερικά χρόνια
(φωτογραφία στο πρωτοσέλιδο) αντιστεκόταν στον χρόνο,
μέχρι που κάποιο συνεργείο την κατεδάφισε ολοσχερώς. 
* * *

Αλλά ότι με την επιλογή αυτή, ίσως και να ανακαλύφθηκε μια ακόμη χρηματοπηγή και δη σε εποχή ισχνών αγελάδων, ένα πλουσιοπάροχο κοίτασμα για χρηματοδοτήσεις μελετών και άλλων αγαθοεργιών του είδους, των μελετών και των έργων, απ’ αυτά που γνώρισε ο τόπος. Από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων αυτή την φορά καθώς και από άλλα ιδρύματα απ’ όλη την Ευρώπη, από τα οποία θα «μπορούμε να αντλήσουμε οικονομικά κονδύλια… για να χαράξουμε τα επόμενα βήματα για την διάσωση των μνημείων αυτής της περιοχής» όπως χαρακτηριστικά δήλωσε εμφανώς ικανοποιημένος, δήλωσε μεταξύ άλλων ο δήμαρχος Καστοριάς.

Ενώ θα έπρεπε ακριβώς αντίθετα να αποφύγει υπεραπλουστεύσεις του είδους και χωρίς περιεχόμενο γενικόλογες και αόριστες υποσχέσεις. Προτάσσοντας την ουσιαστική προοπτική που διαγράφεται μέσα από την σωστή αξιοποίηση της αφορμής και της ευθύνης που σχηματίσθηκε με την υποβολή του φακέλου και προπαντός την έγκρισή του. 

Ευθύνης η οποία προϋποθέτει την κατανόηση της ιστορικότητάς της και την πλήρη συνείδηση ότι εκτός από την επιτυχία, η έγκριση της πρότασης, προϋποθέτει στην πράξη μια σκληρή παραδοχή και μια προσβλητική αλήθεια: Την πλήρη έως τώρα αποτυχία της οργανωμένης Καστοριάς, στην οποία μετείχε και ο ίδιος (ο κ. δήμαρχος) από διάφορες εκλεγμένες θέσεις και ευθύνες της τοπικής αυτοδιοίκησης, και μάλιστα για πολλά χρόνια και θητείες, να προστατεύσει τα μνημεία της Καστοριάς. Για τα οποία δεκαετίες, τώρα κόπτονται όλοι τους και μιλούν αλλά και επαίρονται. Διότι πολύ απλά, η έγκριση του φακέλου της Καστοριάς, αναγνωρίζει ως δεδομένο ότι τα μνημεία της Καστοριάς βρίσκονται σε μεγάλο και επικείμενο κίνδυνο καταστροφής και αφανισμού. Λόγω της προφανούς εγκατάλειψης και αδιαφορίας των ιθυνόντων. 

Συνεπώς πριν είναι αργά για την προσπάθεια και την ελπίδα που διανοίγεται, οι υπεύθυνοι και όσοι κληθούν να πραγματοποιήσουν τις ευκαιρίες, πρέπει από τώρα να συνειδητοποιήσουν ότι οφείλουν και δεν δικαιούνται απλά, να διδαχθούν από τα λάθη του παρελθόντος. Όχι μόνο των άλλων ή των παλιότερων, αλλά και τα δικά τους. 

Μέχρι να προκύψουν οι σχετικές ενδείξεις, θα πρέπει να σταματήσει το θέμα, να αποτελεί αφορμή μικροπολιτικής ή άλλης εκμετάλλευσης και πανηγυρισμών. Σε αντίθεση με ό,τι έλεγε το παλιότερο εκείνο τραγουδάκι της νεοελληνικής καλοπέρασης, να σταματήσουν επιτέλους οι χοροί. Και να πιάσουν δουλειά. Άλλωστε όσοι νομίζουν ότι θα ανοίξουν κρουνοί και θα βρεθούν σε ξέφραγα αμπέλια, σύντομα θα υποχρεωθούν να το ξανασκεφτούν.



* * *


11 επιλεγμένες υποψηφιότητες της Europa Nostra

1. Το μοναστήρι του Αγίου Γρηγορίου Bard-zrakash στο Dsegh  της Αρμενίας (10-13 αι.).
2. Τα αυθεντικά μηχανήματα της σκηνής (1834) του θεάτρου Bourla της Αμβέρσας του Βελγίου.
3. Το θρακικό ιερό (5-3 π.Χ.) στην περιοχή Μίσκοβα niva  της Βουλγαρίας
4. Οι παραδοσιακές συνοικίες στο Ντολτσό και Απόζαρι της Καστοριάς, Ελλάδα.
5. Η Ακρόπολη - Φρούριο (1732-1808) της Αλεξάνδρειας στην Ιταλία
6. Ο ρωμαϊκός (5-6 μ.Χ.) αρχαιολογικός χώρος του Golemo Gradište (της Δαρδανίας), Konjuh, FYROM.
7. Το οικοδομικό συγκρότημα (1555) του Paco de Vilar de Per-dizes στην Montalegre της Πορτογαλίας.
8. Τα κωδωνοστάσια (διαθέτουν 120 καμπάνες) του 18ου αι. της Mafra National Palace της Πορτογαλίας.
9. Οι ξύλινες εκκλησίες (18-19 αι) στη νότια και τη βόρεια Τρανσυλβανία Oltenia της Ρουμανίας.
10. O οικισμός Colour Row (1924) του αρχιτέκτονα Hans Schoroum στο Chernyakhovsk της Ρωσίας.
11. H art nouveau συναγωγή (1902) στην Subotica της Σερβίας.

* * *


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 13 Μαρτίου 2014, αρ. φύλλου 731


Επιλογή σχετικών αναρτήσεων: 

1 σχόλιο:

  1. Maria Mouratidou [facebook]6/6/14

    Πριν είναι αργά για την προσπάθεια και την ελπίδα που διανοίγεται, οι υπεύθυνοι και όσοι κληθούν να πραγματοποιήσουν τις ευκαιρίες, πρέπει από τώρα να συνειδητοποιήσουν ότι οφείλουν και δεν δικαιούνται απλά, να διδαχθούν από τα λάθη του παρελθόντος

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ