 |
| ΟΔΟΣ 7.11.2013 | 714 |
Είχα καιρό να ζήσω μια τέτοια στιγμή, να νιώσω τόσο δυνατά συναισθήματα. Κι απ’ ό,τι κατάλαβα, γιατί ήταν εμφανέστατο, το ίδιο ένιωσε κι ολόκληρη η γεμάτη αίθουσα της Ε ΔΗΚΑ στις 2 Νοεμβρίου, Σάββατο βράδυ.
Δύο πρώτα ξαδέρφια που ήρθαν από την Αμερική, δύο Καστοριανής καταγωγής Εβραίοι με το ίδιο ακριβώς μικρό όνομα-κλασικά ελληνική περίπτωση όπου και δύο και τρία εγγόνια παίρνουν όλα τους το όνομα του κοινού τους παππού, δύο ξαδέρφια με το ίδιο πάθος για την ανακάλυψη της οικογενειακής τους ιστορίας· ο Λάρι Κονφίνο και ο Λάρι Ρούσο (αν θυμάμαι σωστά). Το πάθος τους τους οδηγεί στη γενέθλια πόλη των γονιών τους, την αγαπημένη μας Καστοριά, όπου έρχονται σ’ επαφή με πρόσωπα αγαπημένα των γονιών τους, όπως η αγαπημένη μας κυρία Ελένη Σωτηροπούλου, στενότατη φίλη της οικογένειας των πρωταγωνιστών και αφηγήτρια-καταλύτης στην ταινία, αλλά και άλλα πρόσωπα συμπολιτών μας που έζησαν τη φριχτή ιστορία των χιλίων Εβραίων συμπολιτών μας και καταθέτουν πολύτιμες μαρτυρίες.
Σιγά σιγά, κομμάτι κομμάτι, συνέθεσαν τα δυο ξαδέρφια* όχι μονάχα την ιστορία των δικών τους, αλλά και την ιστορία όλου του λαού τους. Έχει καθιερωθεί πια στις μέρες μας αυτός ο τρόπος αφήγησης της ιστορίας: μέσ’ από τα όσα έζησε μία οικογένεια προκύπτει η συλλογική ιστορία ενός λαού κι είναι το μάθημα δυνατό. Και χαράσσεται ανεξίτηλα στο νου όσων νοιάζονται να γνωρίσουν το τώρα μέσω του χτες. Και ίσως και το αύριο…
Αυτοί που νοιάστηκαν το Σάββατο βράδυ ήταν πολλοί - μια ολόκληρη αίθουσα. Και απολαύσαμε όλοι την έξοχη δημιουργία δύο φαινομενικά ξένων, μα τελικά βαθιά Καστοριανών ερευνητών και τελικά καλλιτεχνών, καθώς το δημιούργημά τους δεν είχε τίποτε να ζηλέψει από άλλα διακεκριμένα και γνωστά σε πολλούς έργα. Όχι μόνο τα δυνατά χειροκροτήματα, αλλά και η εκφρασμένη με δάκρυα συγκίνηση κι η όλη ατμόσφαιρα η κατανυκτική που η αληθινή ταινία προκάλεσε, τα πάντα έδειχναν την απήχηση. Και τη διείσδυση όχι μόνο στις καρδιές, αλλά και στο νου.
Η ταινία προβλήθηκε ακριβώς πάνω στην ώρα και πέρασε μέσα μας με έξοχο τρόπο τα πιο δυνατά αντιφασιστικά μηνύματα. Μας έκανε να καμαρώσουμε πολύ για τους Καστοριανούς αφηγητές της, που, μιλώντας για τα δίσεκτα εκείνα χρόνια αυθόρμητα και με απόλυτη ειλικρίνεια, μας έκαναν να νιώσουμε την ίδια με αυτούς τρυφερότητα για τους Καστοριανούς Εβραίους που τα κρανοφόρα ρομπότ του Χίτλερ αποφάσισαν να εξαφανίσουν από προσώπου γης κι αιματοκύλησαν τον κόσμο. Οι φωτογραφίες που παρέλασαν στη λευκή οθόνη γέμισαν την ψυχή μας μαυρίλα: πρόσωπα αθωότατων παιδιών, γυναικών με το βλέμμα καρφωμένο επάνω μας, ανδρών με αδρά χαρακτηριστικά, όλα έγιναν ένα μεγάλο γιατί μέσα μας. Γιατί όλο αυτό το αίμα, ο πόνος, τα δάκρυα, γιατί όλη αυτή η απέραντη φρίκη…
Τους χαρήκαμε εξαιρετικά πολύ όλους τους συμπολίτες μας αφηγητές, που με τα όσα έλεγαν φανέρωσαν και στον πιο ανυποψίαστο θεατή την οικουμενική διάσταση της πίστης μας και την ολάνοιχτη αγκαλιά της: ο άνθρωπος είναι πλασμένος για ν’ αγαπάει, τελεία και παύλα. Χωρίς όρους και όρια φτιαχτά. Αυτό είναι το φυσικό του. Το άλλο, το αιματοκύλισμα, είναι αφύσικο κι αποτρόπαιο και τερατώδες. Κι όποιος το προκαλεί μάλλον έχει ξεχάσει τι ακριβώς σημαίνει άνθρωπος.
Η ταινία είναι ένας ύμνος στην αγάπη. Στην αγάπη στον άνθρωπο και στον τόπο. Στην αγάπη στη χαρά της ζωής ή, απλά, ένας ύμνος στη ζωή. Και ξορκίζει το θάνατο. Όχι μόνο αυτόν που βάζει τέλος στη ζωή, αλλά και το θάνατο του ανθρώπου που πεθαίνει μόλις αρχίζει να σπέρνει το θάνατο, αλλά νομίζει πως ζει.
Χαιρόμαστε που δεν υπογραμμίστηκε με έμφαση ο στόχος του τουρισμού αυτή τη φορά, όπως συμβαίνει συνήθως. Ευτυχώς! Γιατί ο στόχος της είναι η ατομική και συλλογική αυτογνωσία. Κι είναι πολύ σημαντικός, γιατί αυτή η γνώση μας λείπει κι ας μας είναι τελείως απαραίτητη.
Ευχαριστούμε για το πραγματικά σπουδαίο φωτογραφικό και κινηματογραφικό υλικό της εποχής της φρίκης και θερμότατα συγχαρητήρια σε όλους όσοι δούλεψαν γι’ αυτό το εξαιρετικό επίτευγμα: στα δυο ξαδέρφια με καστοριανή ρίζα που, ψάχνοντας, έδειξαν τι σημαίνει να είσαι απόγονος του Οδυσσέα και πόσο βαθύ συναίσθημα είναι η νοσταλγία, ο πόνος του γυρισμού σε μια πατρίδα όπου δεν είναι απαραίτητο να έχεις ζήσει, στους δυο δημιουργούς που έφτιαξαν αυτό το θαύμα και σ’ όλους όσοι τους βοήθησαν στη δύσκολή τους προσπάθεια, ανάμεσά τους η κ. Ανδρεάδη, ο κ. Παπαδαμιανός, ο αγαπημένος μας Αργυράκης, που ξέρω πως έδωσε υλικό από το πολύτιμο αρχείο του κι όλοι οι άλλοι που δε φάνηκαν, αλλά σίγουρα υπάρχουν.
Και να κλείσω, αφού τους θυμίσω, όταν ολοκληρωθεί η ταινία, μην τυχόν ξεχαστούν κι αφήσουν απέξω τα σχολειά μας, όχι μόνο για χάρη των δικών μας μαθητών που μίλησαν στην πολύ πρόσφατη εθνική μας γιορτή για τα θύματα των ολοκαυτωμάτων που ο ναζισμός προκάλεσε, όχι μόνο για την Αρετή και τη Δάφνη που μας είπαν με το δικό τους μοναδικό τρόπο το σπουδαίο ποίημα που έτσι κλείνει:
Πώς μεγαλώνει, Θεέ μου, τ’ άνθη η στάχτη του ανθρώπου,πόσο πικραίνει τους ωκεανούς η στάχτη των δημίων,πόσο γλυκά παρακαλούν για την Αγάπη τα σπουργίτια του Νταχάου.Να μην ξεχάσουν τα σχολεία όχι μόνο για χάρη αυτών των παιδιών, αλλά για όλα τα παιδιά που πρέπει να μάθουν, για να μην ξαναγίνουν τα ίδια φριχτά κι ανεπανόρθωτα λάθη και για να εξοστρακιστεί κάθε πιθανότητα να πνιγεί πάλι στο αίμα η πολύπαθη ανθρωπότητα…
* * *
Ευχαριστούμε θερμά για την πρώτη προβολή στην πόλη μας-είναι τιμή για τον τόπο μας. Ευχόμαστε καλό κατευόδιο στην ταινία, που είναι ένα πραγματικό αριστούργημα, και μακάρι να έχει την πορεία που της αξίζει! Από τα βάθη της καρδιάς όλων μας και της δικής μου. Σ.Ε.Π.
*Ζητώ συγγνώμη από τον κ. Λάρι Κονφίνο, το σκηνοθέτη της ταινίας. Όμως, επειδή είδαμε τους δυο τους μαζί στο βήμα να μιλούν για το θέμα κι επειδή αντιλήφθηκα πως και ο άλλος Λάρι συνετέλεσε τα μέγιστα στην πραγματοποίηση αυτού του ονείρου, μου ήταν αδύνατον να μιλάω μονάχα για τον έναν τους. Μιλώ, λοιπόν, αξεχώριστα για τους δυο τους και μένω ήσυχη πως δε στενοχωρώ κανέναν με αυτό που άθελά μου κάνω. Πώς θα μπορούσα άλλωστε να ξεπεράσω τον ισχυρό και ταυτόχρονα τόσο τρυφερό συμβολισμό της παρουσίας των δυο Λάρι στο βήμα; Γι’ αυτό, λοιπόν, παρακαλώ θερμότατα τον Λάρι Κονφίνο να με συγχωρήσει γι’ αυτό που δεν μπόρεσα…
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 7 Νοεμβρίου 2013, αρ. φύλλου 714
φωτογραφία: Η ηθοποιός Jess Varma υποδύεται την Καστοριανή Βικτώρια Κονφίνο κρατώντας φωτογραφία της οικογένειας, στο μουσείο της οδού Orchard 97 της Νέας Υόρκης.
Επιλογή σχετικών αναρτήσεων:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.