ΝΑΝΣΥ ΧΑΤΖΗ: Η προφητεία του Μότσαρτ

ΒΙΒΛΙΟ

Ο Μιχάλης Πιτένης, δημοσιογράφος και συγγραφέας που ζει στην Κοζάνη και έχει διακριθεί για τη συγγραφική του δεξιότητα αλλά και για την εύστοχη και ουσιαστική παρουσία του στο χώρο της δημοσιογραφίας, έδωσε στα χέρια των αναγνωστών ένα ακόμα βιβλίο, την  «Προφητεία του Μότσαρτ». Είναι  το έκτο κατά σειρά βιβλίο του και το πιο άρτιο σε επίπεδο σύλληψης και τεχνικής. Σε 507 σελίδες ξετυλίγεται μια καλοδουλεμένη, μυστηριώδης περιπέτεια  με πρωτότυπη και έξυπνη πλοκή.

Ο αναγνώστης καθηλώνεται ήδη από το άκουσμα του τίτλου. Η λέξη «προφητεία» υπαινίσσεται και προετοιμάζει για μια ενδιαφέρουσα ιστορία, καθώς η προσπάθεια για να αποκαλυφθεί το μέλλον μέσα από τα κείμενα των προφητειών ήταν και είναι κάτι ελκυστικό ακόμα και για τον πιο δύσκολο αναγνώστη. Το δεύτερο σημείο του τίτλου που ξενίζει ευχάριστα είναι το όνομα του διάσημου συνθέτη κλασικής μουσικής  Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ. Πώς λοιπόν θα συνδεθούν αυτές οι δύο έννοιες και ποιά μπορεί να είναι η προφητεία του Μότσαρτ;

Ξεκινώντας την ανάγνωση ταξιδεύουμε στη χώρα της Αιγύπτου και συγκεκριμένα στη γνωστή επαρχία του Νείλου, Ελ Φαγιούμ. Η περιοχή αυτή ήταν γνωστή από την εποχή των Φαραώ και ήκμασε κατά την ελληνορωμαϊκή περίοδο. Από την περίοδο αυτή της ακμής της, σώθηκαν και οι περίφημες προσωπογραφίες του Φαγιούμ. Ανακαλύφθηκαν περίπου 600 προσωπογραφίες. Αυτές αντικατέστησαν τις νεκρικές προσωπίδες των Αιγυπτίων .

Μια τέτοια νεκρική προσωπογραφία μιας πανέμορφης μαγευτικής γυναίκας, αναζητά ο Εμίλ Απέλ το 1909 η οποία δείχνει να είναι σημαντική όχι μόνο ως αρχαιολογικό εύρημα αλλά και για τις ικανότητες αλλά και την προφητεία που την συνοδεύουν. Αμέσως ο χρόνος αλλάζει και μεταφερόμαστε στο 2008 με κεντρικό ήρωα τον επίτροπο Δικαιοσύνης, Ελευθερίας, Ασφαλείας και αντιπροέδρο της Επιτροπής της Ευρωπαικής Ένωσης, Ζακόμπ Καταλίν. Το πορτραίτο Φαγιούμ είναι στα χέρια του και ο γραμματέας του το πηγαίνει για εκτίμηση γνησιότητας στον γνωστό εκτιμητή έργων τέχνης Τίο Ογκίστ. Το πορτραίτο όμως δε θα μείνει για πολύ στα χέρια του. Ο πιστός σύντροφος και βοηθός του Πιέρ εξαφανίζεται μαζί με το ανεκτίμητο πορτραίτο. Ο συλλέκτης Τίο Ογκίστ με τη βοήθεια ενός παλιού του γνώριμου μουσικού, του Μαρσέλ Αμπιάτι, θα το αναζητήσει. Σύντομα θα αντιληφθούν ότι η νεκρή γυναίκα του πορτραίτου  του 1ου αιώνα εμφανίζεται και εμπνέει ζωγραφικά πορτραίτα μεταγενέστερων εποχών αλλά και ότι τα πράγματα γίνονται πιο σύνθετα μια που με τη συνδρομή ενός ακόμα συλλέκτη του Μάτ Φένλοου, έρχεται στα χέρια τους ένα χειρόγραφο του 1918 που πιστοποιεί την παρουσία της γυναίκας και της δίνει όνομα, Χαρίν, και σάρκα και οστά. Έτσι ξεκινά μια ξέφρενη αναζήτηση της αλήθειας. Για να τη βρουν είναι υποχρεωμένοι «να κινηθούν ανάμεσα σε πανάρχαιους αιγυπτιακούς μύθους, να βρουν όσα κρύβονται σε διάσημα έργα του Πιέρ Ωγκύστ Ρενουάρ, να ξεφυλλίσουν παλιές, ξεχασμένες, ιστορίες του 1918, λίγο πριν τη λήξη του πρώτου μεγάλου πολέμου, να εισχωρήσουν στις ζωές ισχυρών πολιτικών και οικονομικών παραγόντων του σήμερα, οι οποίοι παίζουν καθοριστικό ρόλο στις τύχες της Ευρώπης και πρωταγωνιστούν στην αντιμετώπιση ενός απ΄ τα εκρηκτικότερα σημερινά της προβλήματα, το πρόβλημα των οικονομικών μεταναστών, να προσπεράσουν την οργάνωση των Θεοσοφιστών που αναζητεί τις ίδιες απαντήσεις, να εντοπίσουν ένα πολύτιμο στοιχείο που κάποτε βρισκόταν στην κατοχή ενός προγόνου του διάσημου μαέστρου Χέρμπερτ Φον Κάραγιαν και να διαβάσουν σωστά το δρόμο που τους δείχνουν τα επτά χαρτιά της Μεγάλης Αρκάνας, της τράπουλας ΤΑΡΩ. Ένα δρόμο που τους οδηγεί σε μια προφητεία. Στην προφητεία που έκρυψε στο λιμπρέτο του Μαγικού Αυλού, ένα από τα τελευταία έργα του, ο μέγιστος μουσικός Μότσαρτ. Κι όλα αυτά μέσα σε λίγες μέρες καθώς ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει μέχρι την 27η Δεκεμβρίου, τη μέρα που θα εμφανιστεί ο Σείριος, το αστέρι της θεάς Ίσιδας. Η μέρα που ο μύθος θα συναντήσει την πραγματικότητα…».

Η σύντομη αυτή περίληψη του έργου αδυνατή να περιγράψει ουσιαστικά το μαγευτικό ταξίδi του αναγνώστη σε διάφορες χώρες που η καθεμία τους κινεί περίτεχνα το μύθο και οδηγεί σταδιακά στη λύση του. Η μεγάλη αρετή του βιβλίου είναι η σύνθεση της τεχνικής του διασπασμένου θέματος των μύθων και των ιστορικών αναφορών που είναι τόσο καλά δουλεμένες που μοιάζουν με ψηφιδωτό φτιαγμένο από αριστοτεχνικό δεξιοτέχνη. Η αφήγηση του είναι ρεαλιστική και μεθοδική. Αν και στο σύνολο του βιβλίου υπάρχει ένας αφηγητής σε κάθε κεφάλαιο εναλλάσεται ο ήρωας και ο χώρος και αυτό του δίνει τη δύναμη να κρατά σε εγρήγορση τον αναγνώστη. Οι ήρωες του γενικότερα, είναι αληθοφανείς και παρουσιάζονται ανθρωποκεντρικά με παραστατικό τρόπο. Η ατμόσφαιρα που επικρατεί είναι υποβλητική αλλά παράλληλα και ευχάριστη. Όλο το ύφος του βιβλίου είναι ανεπιτήδευτο. Ο συγγραφέας καταφέρνει να ξεπεράσει την φανφαρολογία και την αναζήτηση της περίεργης και εξεζητημένης λέξης που θεωρείται οτι μαστίζει τη σύγχρονη λογοτεχνία και καταφέρνει με κατανοητή γλώσσα και εκφραστική κομψότητα να καθηλώνει τον αναγνώστη του, για την ουσία και το περιεχόμενο των λεγομένων του. Η τεχνική γραφής του βιβλίου, λοιπόν, είναι  πολύ προσεγμένη και δείχνει έναν συγγραφέα ώριμο τεχνικά που συγγράφει, γιατί έχει κάτι ουσιαστικό να πει.

Ωστόσο θα σταθώ σε σημεία πρωτοτυπίας και έλξης του βιβλίου που ενδιαφέρουν κάθε αναγνώστη. Με απλά λόγια, γιατί αξίζει να διαβάσετε όλοι την «Προφητεία του Μότσαρτ». Αρχικά, γιατί η υπόθεση κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον μέχρι και την τελευταία σελίδα. Η εξέλιξη της πλοκής είναι έξυπνη και  εμπλουτίζεται συνεχώς από νέα στοιχεία. Επιπλέον  μεγάλη του αρετή είναι η ικανότητα του να ζωντανεύει σε εικόνα στο μυαλό του αναγνώστη την κάθε εξέλιξη και να πυροδοτεί ευχάριστα τη φαντασία ακόμα και  σε απλές σκηνές. Με κινηματογραφικό τρόπο ο αναγνώστης συμμετέχει στην αναζήτηση του πορτραίτου και προσπαθεί να απαντήσει σε μυστικά που κάνουν την εμφάνιση τους στην πορεία της ιστορίας. Η σύνθεση των στοιχείων είναι τόσο καλά δουλεμένη, ώστε καθένα από αυτά να εμπλουτίζει την ιστορία, χωρίς να κουράζει και να μπερδεύει.

Τέλος πέρα από αυτήν τη φιλολογική θα έλεγα προσέγγιση που δεν μπόρεσα να αποφύγω ως φιλόλογος,θα ήθελα να σταθώ σε κάτι που παρατήρησα στο βιβλίο ως συγγραφέας. Αναφέρομαι στη σύντομη αφιέρωση που βρίσκεται στη δεύτερη σελίδα. Και καθώς κάθε κείμενο είναι ένα κομμάτι ψυχής του δημιουργού του, συνήθως, όταν ολοκληρώνεται, υπάρχει η ανάγκη να αφιερωθεί κάπου. Ο Μιχάλης Πιτένης αφιερώνει το βιβλίο στη μητέρα του. Αυτό πιστεύω πιστοποιεί ότι «η Προφητεία του Μότσαρτ» είναι ό,τι πιο αξιόλογο έχει να δώσει ο συγγραφέας.

Κάθε χρόνο μεγάλος αριθμός βιβλίων εκδίδονται και κυκλοφορούν στη χώρα μας. Ωστόσο εγώ σας προτείνω να θυμάστε καλά αυτό το βιβλίο. «Η προφητεία του Μότσαρτ» πέρα από το ότι μπορεί να ταξιδέψει συναρπαστικά κάθε αναγνώστη, θεωρώ ότι θα κάνει  ευρέως γνωστό το συγγραφέα της και θα τον επιβραβεύσει δίνοντας του μια σημαντική θέση στο χώρο της σύγχρονης νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Προσαρμοσμένο κείμενο για δημοσίευση. Το κείμενο βασίστηκε σε εκτενέστερο κείμενο που διαβάστηκε στην παρουσίαση του βιβλίου στην Καστοριά.