11.3.09

ΛΑΖΑΡΟΥ ΜΠΟΥΤΗ: Η ζωή με λόγια

ΒΙΒΛΙΟ

ΠΕΡΔΙΚΚΑ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ
Η Ζωή με Λόγια
Εκτύπωση-βιβλιοδεσία: Εκτυπωτική Αττικής αε, Βιολέτας 13671 Αχαρναί, τηλ.2102403850, Αθήνα 2008. Σχεδιασμός εξωφύλλου: Ελένη Τεμπέλου, ISBN 978-960-930786-4. Περδίκκας Παπακώστας, Φαν Βάϊκ 10-12, 17123 Ν.Σμύρνη, τηλ. 210-9421319 

Το βιβλίο θα το διαβάσουν πολλοί και πολλοί θα επιχειρήσουν να έχουν και να διατυπώσουν άποψη. Μπορώ να καυχηθώ ότι κανένας δεν ξέρει όπως εγώ τον Περδίκκα, ούτε καν η οικογένειά του. Άλλο πράμα όμως να συζητούμε ιστορίες και κρίσεις της ζωής μας, και άλλο να «διαβάζουμε» κάτι με αδυναμία άμεσης συζήτησης και διορθωτικής επαναδιατύπωσης. Βέβαια, μια λογοτεχνική κατά κάποιο τρόπο αυτοβιογραφία δεν κρίνεται ως προς τα βιώματα. Αυτά είναι απόλυτα ιδιόκτητα όποιου τα έζησε και φυσικά και των φίλων του όταν είναι κοινά. Κρίνονται όμως όλες οι διασυνδέσεις που επιχειρεί καθώς και όλες οι απόπειρες αυθαίρετης παρουσίασης ή ερμηνείας ή κρίσης ιστορικών, κοινωνικών κ.α. γεγονότων. Κρίνονται επίσης οι απόψεις που εκφράζονται για τρίτους καθώς και για τις πράξεις τους.

Το βιβλίο «Η ζωή με λόγια» έχει σαν αρχή να είναι μεν μια απόπειρα λογοτεχνικής αυτοβιογραφίας, αλλά παύει να είναι μόνο κάτι τέτοιο από τη στιγμή που ο συγγραφέας την μετατρέπει σε βήμα παρουσίασης των απόψεων του καθοδηγητή, καθώς και απόψεων που είναι φανερό ότι καλλιέργησε στη νεφονιρβανώδη ατμόσφαιρα στην οποία ζεί τα τελευταία 35 χρόνια.

Ο Περδίκκας κανονικά δεν έπρεπε να υπόκειται σε κριτική. Ανήκει στους δημοκρατικούς πολίτες που δεν διστάζουν να έχουν τη γνώμη για τους άλλους δημοκρατικούς πολίτες ότι «δεν δικαιούνται δια να γράφουν». Έμπρακτη μετάνοια είναι ότι μου ζήτησε να κρίνω το βιβλίο του. Του αναγνωρίζω την ειλικρίνεια να δηλώνει διάφορες ιδιότητες που καταφανώς θα τον έβγαζαν έξω από κάθε προσπάθεια κριτικής των λοιπών. Εν τούτοις η ζωή του, παράλληλη με τι δική μας στη μισή της διάρκεια, τούδινε την ευκαιρία να επιμένει περισσότερο στα γοητευτικά μαθητικά και φοιτητικά μας χρόνια, μακριά και χωρίς να επιμένει σε μνήμες από τις βλακείες που περάσαμε καθένας από την πλευρά του και από το κόμμα του άλλου όταν ήταν στην αρχή. Μπορούσε επίσης να είχε σεβαστεί απλά τις απόψεις των άλλων και να μη επιμένει να θέλει να τον πούμε «εκχωρητή» μερικών πραγμάτων που για μας τους Καστοριανούς είναι πέρα από την κόκκινη γραμμή. Εννοώ τη Μακεδονία, τον Καραβαγγέλη, την Καστοριά, τη θρησκεία, την ιδεολογία κ.α. Αν όχι τίποτε άλλο δεν πρέπει να ξεχνά ότι μεγαλώσαμε. Στη φωτογραφία μείναμε μόνο εννιά!!

Στο βιβλίο διακρίνει κανείς μια αγωνιώδη προσπάθεια να προβληθούν ξεπερασμένες απόψεις του καθοδηγητή. Παλαιότερα, την εποχή της μόδας του αριστερισμού, αυτές οι απόψεις μπορεί να είχαν πέραση, τώρα όμως δεν πουλιούνται πια. Δηλώνει κομμουνιστής, ενδέχεται να εντυπωσιάσει όσους γνωρίζουν τον κομμουνισμό εξ ακοής, αλλά δεν είναι καλά διαβασμένος. Είναι γνωστό ότι ούτε ο καθοδηγητής έχει διαβάσει καλά Μάρξ και Λένιν και διδάσκει κυρίως Ιωσήφ. ΄Ετσι, στις βιβλιογραφικές πηγές του, απέφυγε την κομμουνιστική ορθοδοξία (Μαρξ, Λένιν, Στάλιν, Trotsky, Ζαχαριάδης, Marcuse, Brzeninski, Engels, Ponomarof) και προσπάθησε να αναπληρώσει το κενό με τα αυτοσυμπεράσματα των αυτοσυζητήσεων στην αυτοκαταλυτική ομάδα του Μοσχάτου. Δεν την περίμενα, αλλά σημειώνω ακόμα την απουσία αναφοράς της κομμουνιστικής ανορθοδοξίας (Gautsky, Τζίλας κτλ ) και φυσικά την απουσία αναφοράς στην κοινωνικοψυχολογική ανάλυση του κομμουνισμού (Λεμπέσης κτλ).

Σε ό,τι αφορά τις αφηγήσεις όπου μπλεκόμαστε, αυτές είναι ωραίες. Θάπρεπε να είχε επικεντρωθεί ακόμα περισσότερο σ αυτές. Μήπως αυτές δεν συνέθεσαν τα ωραιότερα κομμάτια της ζωής μας; Έστω και τα αναλογικά λίγα που γράφει, με γοήτευσαν. Υπάρχουν βέβαια μερικές απαραίτητες διορθώσεις και μερικές σημαντικές παραλήψεις: Δεν αναφέρει τίποτε από τη φήμη τι μπορεί να επιτάχυνε το θάνατο του πατέρα του. Αναφέρει ελάχιστα από τα τραγικά μας βιώματα στην κατοχή, ενώ αυτά είναι για όλους μας τα κυρίαρχα νηπιακά μας βιώματα. Δεν αναφέρει αρκετές ιστορίες για την ηρωϊκή του μητέρα. Δεν αναφέρει το επεισόδιο κατά το οποίο οι τρείς φίλοι που δέχονται τις οβίδες των «απελευθερωτών» τρέχουν οι δυό από τον ΑϊΘανάση προς τη Μητρόπολη, ενώ αυτός κατρακυλά διακόσια μέτρα μέχρι τον τοίχο του σπιτιού του. Δεν αναφέρει την ολομέλεια του 1949. Δεν αναφέρει πως χάθηκε όλη η νεολαία των Ορεστείων. Δεν αναφέρει ότι η ιστορία των σελίδων 236-237 είναι παρμένη από τα απομνημονεύματα του εισαγγελέα Δελλαπόρτα. Το μαλλιά του χωροφύλακα στη σελίδα 246 ήταν κι αυτά κατά σύμπτωση κόκκινα! Πολλά άλλα τέτοια μικρά και μεγάλα.

Το πολιτικό περιεχόμενο του βιβλίου είναι συχνά άδικο, μερικές φορές αστήρικτο, πάντως πάντα μονόπλευρο και σε λίγα σημεία απαράδεκτο. Αντί να ακούει τον καθοδηγητή, ας συνέχιζε να ακούει τον παππού του. Τουλάχιστον ας μη μας δημιουργήσει πρόσθετα προβλήματα. Επειδή όμως ο Περδίκκας γράφει καλά, κάτι διορθώνεται και έτσι καταφέρνει να στρέφονται τα βέλη μας, είτε έντεχνα είτε χατιρικά, εναντίον του καθοδηγητή. Η γλώσσα του βιβλίου είναι πολύ καλή. Η πλοκή στο σύνολο καλή παρά τους πολλούς ετεροχρονισμούς. Η πλοκή κατά κεφάλαια πάσχει από κακούς συσχετισμούς. Μερικές φορές παρεμβάλλει άσχετα μεταξύ ασχέτων. Η καλλιτεχνική εμφάνιση και η όλη εικόνα του βιβλίου είναι πολύ καλή. Παρ όλη την αντίθεσή μου στα πολιτικά θέματα (και βέβαια απόλυτα στα εθνικά), τον ζηλεύω που μπόρεσε να τα βάλει σε κάποια, έστω ανακατεμένη, σειρά. Βέβαια, σε σχέση με μένα, έστω κι αν δεν τον γλυτώνει αυτό, διατηρεί το πλεονέκτημα που είναι: ‘Ο ,τι κι αν γράψει είναι ο Περδίκκας μου’.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ