ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ έγραψαν

Κύριε διευθυντά,

Και άλλη αφορά μου έτυχε αφορμή να γράψω και να υπογραμμίσω τις δεδομένες ικανότητες του βογατσιώτη καθηγητή και ταλαντούχο Χρυσόστομο Τζημάκα. Η φύση υπήρξε γαλαντόμος στο πρόσωπό του, σε χαρίσματα, που όμως αυτός τα ανταποδίδει στην κοινωνία με τις δραστηριότητες του. Έτσι η περιγραφή της μάχης της Καστοριάς ή του Άργους Ορεστικού (έτσι την θέλει) στα φύλλα της ΟΔΟΥ 461 / 2.10.2008 και 462 /9.10.2008, όπως καταλαβαίνετε, γνωρίζοντας την εμμονή μου στο θέμα, με εξέπληξε. Θερμή παράκληση να δημοσιεύσει η φιλόξενη ΟΔΟΣ την πιο κάτω επιστολή προ του κ. Τζημάκα.

Με εκτίμηση

Βασίλης Χριστόπουλος

Αγαπητέ κ. Τζημάκα,

Η απόφασή μου να σου γράψω προκλήθηκε, όπως θα γίνει κατανοητό, από το πόνημά σου «Το Νησί» και τα δύο υποθέματα δηλαδή «Ο προϊστορικός οικισμός» και «Η τελευταία μάχη για την ελευθερία», που είχε την καλή διάθεση, αλλά θα έλεγα και τύχη, να δημοσιεύσει σε δύο φύλλα της η φιλόξενη ΟΔΟΣ. Θέματα μεγίστης σημασίας για την περιοχή μας. Ειλικρινά δυσκολεύομαι, κάμνοντας την αναφορά μου αυτή να διαλέξω θέμα, από τα πολλά, με το οποίο θα αρχίσω. Μα χωρίς αμφιβολία είναι ο λόγος σου ο πλούσιος και πολύ γλαφυρός που σαγηνεύει και ευφραίνει κάθε αναγνώστη μόλις αρχίσει να διαβάζει κείμενό σου.Στο σημείο αυτό θέλω να εκφράσω την άποψη κύριε Τζημάκα, πως η φύση, υπήρξε ιδιαίτερα γαλαντόμος στην προσφορά χαρισμάτων στο πρόσωπό σου. Και το σημαντικό και ευτυχές γεγονός είναι πως τα αξιοποιείς όλα...«αντιπροσφέροντας» (από δικό σου όρο σε κείμενο για τη γλώσσα που δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ) στους συνανθρώπους. Έγινες γιατρός - καθηγητής για να γειάνεις αρρώστους. Και τώρα με τη γραφή, τη ζωγραφική και τις άλλες δημιουργίες σου ευφραίνεις τους υγιείς!
Κύριε Τζημάκα θα αναφερθώ εκτενέστερα στη «Μάχη για την Ελευθερία», όπως σωστά την χαρακτηρίζεις, όμως θέλω να ειπώ δύο λόγια και για το «Νησί», αφού εκφράσω τον έπαινό μου για το ευχάριστο τρόπο αναφοράς σου σ' αυτό, σε συνδυασμό με την ανυπολόγιστη σπουδαιότητά του... με την ανακάλυψη και προβολή του λιμναίου οικισμού για την περιοχή αλλά και γενικότερα, και βέβαια με τη μάχη.
Θυμάμαι προπολεμικά και στην κατοχή, όταν από την Κορησό πηγαίναμε με τα πόδια στην Καστοριά, βλέπαμε το Νησί να είναι πράγματι νησί τους χειμώνες, δηλαδή περιβάλλονταν από τα νερά της λίμνης. Και, ακόμη έχω και εγώ μία ευχάριστη ανάμνηση από μια δική μου επίσκεψη στο πανηγύρι και πρέπει να ήταν το 1938 (οκτάχρονος τότε) και πολύ πιθανόν στη σκηνή της φωτογράφησής σου μεταξύ των .... κουμπάρων - περίεργων που παρακολουθούσαν το έργο του φωτογράφου να ήμουν κι εγώ.

Η μάχη του Άργους Ορεστικού ή της Καστοριάς

Κύριε Τζημάκα, ασχολούμαι με την μάχη της 15 Απριλίου 1941 περισσσότερο από δύο δεκαετίες δηλαδή από το τέλος της δεκαετίας του '80, όταν ξεκίνησε η έκδοση της εφημερίδας του χωριού μου «Η Κορησός». (Ήταν στο μυαλό μου από την ημερομηνία που έλαβε χώρα).
Τότε με τίτλο «Η μάχη της Κορησού» έτσι ένοιωθα, περιέγραφα σε δύο ή τρεις συνέχειες την μάχη όπως τη θυμόμουνα, έχοντάς την ζήσει παιδί. Έγραφα τότε ό,τι είχε πέσει άμεσα στην αντίληψή μου χωρίς καμιά άλλη πληροφόρηση σχετικά με τα περιστατικά από την άλλη μεριά. Σιγά-σιγά και με το πέρασμα του χρόνου βρίσκοντας κάθε σχετικό δημοσίευμα ή προφορικά πλήθαιναν οι γνώσεις μου που τις κατέγραφα. Έτσι από φύλλο της εφημ. Ν. Kαστoριά τον Απρίλιο του 1991 πληροφορούμαστε πως οι νεκροί από ελληνικής πλευράς ήταν ο ταγματάρχης Παπαρόδου, ο ανθ. Βενετσάκος και Ι 3 οπλίτες. Από άλλη πηγή για τον θάνατο του ιλάρχου Χατζηηλιάδη. Και τέλος από το βιβλίο «Ελληνική Εποποιΐα 1940-1941» του Άγγγελου Τερζάκη που εκδόθηκε (πρώτη έκδοση) με σύμπραξη του ΓΕΣ έμαθα ό,τι γνωρίζω αυτήν την στιγμή για το θέμα.
Βέβαια τα γεγονότα που έπεσαν στην αντίληψή μου ήταν αρκετά για να βγάλει οποιοσδήποτε το συμπέρασμα πως επρόκειτο για ένα μεγάλο ιστορικό γεγονός για την περιoχή αλλά και γενικότερα για τη χώρα, και ακόμα όπως εσύ υπογραμμίζεις έχει στοιχεία που του προσδίδουν και ... παγκόσμια αν όχι διάσταση τουλάχιστο πρωτοτυπία. Μια ημέρα ένας εθνικός στρατός να έχει πολεμήσει με μια αυτοκρατορία και την άλλη με μια άλλη αυτοκρατορία.
Πριν συνεχίσω θέλω να υπογραμμίσω την πληρότητα και αντικειμενικότητα της δικής σου περιγραφής της μάχης στην οποία υπήρξαν στοιχεία που δεν βρήκα αλλού. Και είναι η μόνη ανάπτυξη που αναφέρει πως οι Γερμανοί από την προηγούμενη, ( 14/4) ήταν στην Κορησό. Σαν να μην είχε σημασία που βρισκόντουσαν οι Γερμανοί και εξαπέλυαν αυτές τις αλλεπάλληλες επιθέσεις, δεν αναφέρονταν αλλά ούτε στον Τερζάκη. Οι Κορησώτες (οι όποιοι τολμηροί) είχαν την ... χαρά, θα έλεγα και την ευτυχία, να .. απολαμβάνουν το τι τραβούσαν ο Γερμανοί από τα ελληνικά κανόνια. Δεν άφηναν να ... ορθοποδήσει κανένα κανόνι τoυς! Τα .. «βούλωναν» όλα με την πρώτη ή το πολύ με την δεύτερη βολή του. Ήταν στρατοπεδευμένοι στον κάμπο της Κορησού όπου και τάφησαν πολλοί νεκροί τους. Δεν αντιληφθήκαμε μάχη στη Φωτεινή, ούτε το είδα να γράφεται πουθενά. Δεν είχε και νόημα. Το 1944 οι Γερμανοί μας υποχρέωσαν να αφήσουμε τα σπίτια μας στη Κορησό και να μεταφερθούμε στα παραλίμνια χωριά Μαυροχώρι, Πολυκάρπη, Φωτεινή (ο Τερζάκης την αναφέρει Αγία Φωτεινή).
Η Κορησός έμεινε στο έλεος των Κομιτατζήδων. Η οικογένειά μας βρήκε φιλοξενία στην Φωτεινή, όπου είχε υπηρετήσει σαν δάσκαλος ο πατέρας μου. Εκεί δεν αντιληφθήκαμε κανένα στοιχείο προηγηθείσας μάχης και δεν αναφέρθηκε τίποτε σχετικό από τους κατοίκους. Συνέβη, όμως το εξής: προϋπήρξε μονάδα στρατού στον κάμπο της Κορησού, που συνορεύει με κείνο της Φωτεινής καθώς και ίλη ιππικού. πριν την έλευση της 13ης Μεραρχίας και την 13η Απριλίου από την Κλεισούρα (Νταούλι) οι Γερμανοί βομβάρδιζαν ανηλεώς πριν κατηφορίσουν τον κάμπο με κανονιοβολισμούς και με δύο αεροπλάνα (στούκας) με αποτέλεσμα να διαλυθούν οι μονάδες και τα ζώα (κάτι ωραιότατα άλογα) ήρθαν ελεύθερα στην Κορησό και βολεύτηκαν σε διάφορα υπόστεγα ή εγκαταλελειμμένα σπίτια. Και ο κόσμος έπαιρνε ... ότι ήθελε. Προσπάθησα και εγώ να ... πάρω ένα ωραίο άλογο (αγαπώ παρά πολύ τα άλογα) αλλά δεν έφτανα το λαιμό να περάσω την τριχιά και ευτυχώς απέτυχα, γιατί γλίτωσα το ξύλο που θα έτρωγα από τους γονείς μου για την απερισκεψία που θα έκαμα. Τελικά τα μάζεψαν όλα οι Γερμαvοί όταν ηρέμησαν τα πράγματα, εκτός από τα τραυματισμένα. Ακόμη να προσθέσω πως κάπου βρήκα πως στη μάχη αυτή μετείχε και ο δικός μας Αλέκος Παπατέρπος με βαθμό υπολοχαγού. Από τότε λοιπόν κύριε Τζημάκα, έχω αρχίσει μια ... απέλπιδα προσπάθεια να γίνει ένα μνημείο που να θυμίζει αυτό το τόσο σπουδαίο ιστορικό γεγονός.
Έχω στείλει αμέτρητες επιστολές σε δημάρχους, νομάρχες (κ. Καπαχτσή και κ. Λιάντση), κοινοτάρχες, στρατηγούς, Υπ. Εθν. Αμύνης, κείμενα σε εφημερίδες ΟΔΟ, Ν. Καστοριά, Αγγελιοφόρο Θεσσαλονίκης, Τα Νέα (Λ. Παπαδόπουλο) περιμένοντας μια ανταπόκριση. Με τις επιστολές έστελνα και φωτοτυπία του κειμένου μου σε κάποια εφημερίδα ή ανέφερα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτής της μάχης που της δίδουν διάσταση ιστορική για την περιοχή, αλλά και εθνική όπως αναφέρεις και εσύ. Δηλαδή (για την ιστορία) τα παρακάτω που θα πρόσθετα και αυτό της πρωτοτυπίας, δηλαδή τη μια μέρα μάχη με τους Ιταλούς και την άλλη με τους Γερμανούς, όπως σημείωσες και εσύ!
1. Ήταν ένας άνισος αγώνας. Απέναντι στη κορωνίδα του γερμανικού στρατού εκείνης της εποχής την «Σωματοφυλακής SS Αδόλφος Χίτλερ» αντιτάχθηκε την τελευταία στιγμή η κουρασμένη από πορεία και αποδεκατισμένη από τον πόλεμο στην Αλβανία 13η Μεραρχία υπό τον υποστράτηγο Σωτήρη Μουτούση.
2. Ο σκοπός της αντίστασης ήταν σημαντικός
3. Υπήρξαν μεγάλες απώλειες, ανθρώπινες, και υλικές από πλευράς Γερμανών. Τάφηκαν πολλοί στην Κορησό.
4. Υπήρξαν και από την ελληνική πλευρά νεκροί: ταγμ. Παπαρόδου, ίλαρχ. Χατζηλιάδης, ανθ. Αγγ. Βενετσάνος και 13 οπλίτες.
5. Ο Άγγελος Τερζάκης γράφει πως ήταν η μοναδική εκ «συναντήσεως και επί «ανοικτού» πεδίου μάχη του Ελληνογερμανικού πολέμου». Και ακόμη ο Τερζάκης την χαρακτηρίζει σαν την τελευταία μάχη του ελληνογερμανικού και του ελληνοϊταλικού πολέμου.
6. Η αναγνώριση της ανδρείας και της αξιοσύνη της ελληνικής πλευράς έγινε κατά τον πιο επίσημο τρόπο από τον αντίπαλο όταν ο στρατηγός Γιόζεφ Ντήντριχ, αγαπητός του Χίτλερ, συγχάρηκε τον συντ. Ευστάθιο Λιώση και ζήτησε να μεταφέρει τα συγχαρητήριά του και στον στρατηγό Μουτούση.
7. Στην επιτυχία του πυροβολικού μας συντέλεσε και ο δικός μας Αλέκος Παπατέρπος.
Από όλη αυτή την προσπάθεια κάποια στιγμή ανταποκρίθηκε ο κ. Παπουλίδης, δήμαρχος τότε και προχώρησε στη συγκρότηση μιας επιτροπής με τους: Πάνο Κρίκη, πρόεδρο, Δ. Παπουλίδη, Α. Γιαγκόπουλο, Απ. Κιοσσέ, Γκέτσιο και γραμματέα τον Βασίλη Τσολάκη. Θα μετείχαν και οι Ηρακλής Τόσκος, Γιώργος Λάλας και ο γράφων ως πρόεδροι των συλλόγων Καστοριαίων, Αργεστών και Κορησωτών την Θεσσαλονίκη. Προχωρούσε το έργο της επιτροπής όταν κάποια στιγμή για δικούς του λόγους παραιτήθηκε ο Πάνος Κρίκης.
Για κάποιο διάστημα έμεινε ακέφαλη η επιτροπή και επομένως ανενεργός. Κάποια στιγμή ανέλαβε να κινήσει το θέμα ο δραστήριος στρατηγός Αλέξ. Λουλάκης που όμως ο τραγικός θάνατός του το σταμάτησε πάλι.
Τότε ευρισκόμενος για λίγο στην Καστοριά, πέρασα από το δημαρχείο να χαιρετήσω τον κ. Παπουλίδη. Όταν ήρθε η κουβέντα στη «μάχη», γιατί δεν βάζεις τώρα του λέγω πρόεδρο τον Βασίλη Τσολάκη που τον έχεις εδώ και είναι πιο ενημερωμένος στο θέμα.
Έτσι κι έγινε τον κάλεσε και του ανέθεσε την ευθύνη της προώθησης του θέματος. Όμως σε λίγο χρονικό διάστημα μεσολάβησαν γεγονότα (εκλογές) που άλλαξαν άρδην τα δεδομένα και το θέμα ... αργεί πάλι.
Μετά από αυτά έγραψα στον κ. Τοτονίδη και στον κ. Μπαλιάκα, σαν δραστήρια άτομα και μέσα στους δήμους Καστοριάς και Άργους Ορεστικού μήπως συγκινηθούν. Έκανα όλη αυτή την αναφορά κ. Τζημάκα προκειμένου να έρθεις συνστρατιώτης με τον πειστικό σου λόγο και τη βαθειά γνώση των πραγμάτων στην προσπάθεια να μη σβήσει δια παντός αυτό το τόσης εθνικής σημασίας γεγονός, παρασυρόμενο από τον ορυμαγδό πολλαπλών μικροθεμάτων της καθημερινότητας που δεν θα πάψουν να υπάρχουν πoτέ!'
Όμως άξιζε τον κόπο κάποια να ξεχωρίζουν και να μένουν σε πείσμα των καθημερινών αλλά και του πανδαμάτορος χρόνου. Είναι αυτά που μπορούν να εμπνέουν τους νεότερους ες αεί.

Με ιδιαίτερη εκτίμηση
Βασίλης Χριστόπουλος
Βενιζέλου 7 Βυζάντιο

55133 Θεσσαλονίκη

τηλ. 2310-433455

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 26.2.2009