17.2.08

ΕΛΕΝΗΣ ΒΑΦΕΙΑΔΟΥ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ: Εικόνες από μία έκθεση

Η Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδας, έχει εγκαινιάσει από τις 28 Σεπτεμβρίου, μία έκθεση, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 125 ετών από την ίδρυσή της (1882-2007).

Η έκθεση αυτή έχει τίτλο: "Παραδοσιακή αρχιτεκτονική 17ος-19ος αιώνας, Δυτική Μακεδονία, Ύδρα, Αθήνα" και παρουσιάζεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, που στεγάζεται στο πανέμορφο μέγαρο της Παλαιάς Βουλής στην Αθήνα. Περιλαμβάνει δε, μέρος των αποτελεσμάτων των εργασιών του συλλόγου. Είναι ένα θαυμάσιο αρχιτεκτονικό αρχείο που αποβλέπει στην ευαισθητοποίηση του κοινού, για την ανάγκη σωστής διαχείρισης αυτής της κληρονομιάς, χάριν της ιστορικής αυτογνωσίας, του καλλιτεχνικού πλούτου και της οικονομικής ανάπτυξης.

Ο συντονισμός και η οργάνωση της έκθεσης έγινε με πολύ μεγάλη επιτυχία από τον κ. Φίλιππο Μαζαράκη Αινιάν και την κα Θάλεια Νικολάου. Οι υπεύθυνοι της έρευνας τεκμηρίωσης και τα κείμενα επίσης από τον κ. Φίλιππο Μαζαράκη Αινιάν και την κα Αγγέλα Βιδάλη. Ο δε θαυμάσιος σχεδιασμός και η αισθητική επιμέλεια από την κυρία Θάλεια Νικολάου. Διαβάζουμε μεταξύ άλλων στις συνοδευτικές εύστοχες σημειώσεις των εκθεμάτων:

Μετά την ελληνική επανάσταση του 1821, οι επαρχίες που ελευθερώθηκαν, έσπευσαν να υιοθετήσουν άλλα πρότυπα, όπως ο νεοκλασσικισμός, και αγνόησαν την παλαιότερη "λαϊκή" αρχιτεκτονική παράδοση.
Η βόρειος Ελλάδα όμως, τμήμα ακόμη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, δεν γνώρισε παρόμοια τομή. Τα Βαλκάνια και η Μικρά Ασία, εδάφη τεμαχισμένα σήμερα σε ανεξάρτητα εθνικά κράτη, είχαν γνωρίσει αιώνες συνύπαρξης ως επαρχίες μεγάλων διαδοχικών αυτοκρατοριών. Ρωμαϊκής, Βυζαντινής, Οθωμανικής.
Αν και κατοικούνταν από ετερογενείς λαούς, που διατηρούσαν την εθνοτική, θρησκευτική, κοινονικο-οικονομική υπόσταση, εν τούτοις μοιράζονταν κοινούς τρόπους ζωής και πολιτιστικής έκφρασης.
Μία παράμετρος είναι και η αρχιτεκτονική.

Στην έκθεση λοιπόν, είναι εμφανής η παρουσία μέρους των αποτελεσμάτων των εργασιών του συλλόγου "Ελληνική Λαϊκή Τέχνη", που ιδρύθηκε το 1930, με σκοπό την προστασία της παραδοσιακής κληρονομιάς της Ελλάδας, που είχε αρχίσει να απειλείται σοβαρά από τα μοντέρνα ρεύματα και τις σύγχρονες τεχνικές.
Απολαμβάνουμε με την ματιά μας δείγματα της δραστηριότητας του συλλόγου, που ήταν η οργάνωση πρατηρίων, που εμπορεύονταν αντικείμενα και έπιπλα λαϊκής τέχνης, κατασκευασμένα από ένα δίκτυο τεχνιτών σε όλη την Ελλάδα, με σκοπό την ενθάρρυνση των τεχνιτών να διατηρούν ζωντανή την λαϊκή παράδοση και την ευαισθητοποίηση του κοινού.

Ο σύλλογος είχε απευθυνθεί στον καθηγητή του Πολυτεχνείου Δημήτρη Πικιώνη, ο οποίος συγκρότησε ομάδα από μόλις αποφοιτήσαντες μαθητές (αρχιτέκτονες και σχεδιαστές, ζωγράφους) και ανέλαβε την γενική τους καθοδήγηση. Πρώτη μεγάλη αποστολή ήταν η Μακεδονία. Το υλικό των αποτυπώσεων παρουσιάστηκε σε εκθέσεις στην Ελλάδα, σε ευρωπαϊκές πόλεις, στην Νέα Υόρκη και την Αλεξάνδρεια. Το αρχείο αυτό κατατέθηκε το 1969 στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο και μέρος του απαρτίζει την έκθεση αυτή, που αξίζει να την δουν όλοι.

Θαυμάζει κανείς σπίτια ζωγραφισμένα από μεγάλους και σπουδαίους ζωγράφους (Εγγονόπουλο, Πικιώνη, Τσαρούχη κ.ά.). Για την Καστοριά συγκεκριμένα υπάρχουν το αρχοντικό του Τσιατσαπά, που το έκτισε ο άρχοντας Μόραλης κι έγινε γνωστό με το όνομα του δεύτερου ιδιοκτήτη. Το αρχοντικό του Πηχεών, του Παπατέρπου και του Εμμανουήλ της Σιάτιστας, του Παπία, αλλά και πολλά άλλα αρχοντικά από την Μακεδονία και άλλων περιοχών, κατάφορτα από διακοσμητικά στοιχεία. Ξυλογλυπτική, ζωγραφική, χρωματισμοί, αλλά και τις ίδιες τις περίπλοκες αρχιτεκτονικές μορφές των κτηρίων, που συνθέτουν την ιδιαίτερη εικόνα τους, τα έπιπλά τους και τις διακοσμήσεις τους.
Τι να πρωτοθαυμάσεις εκεί μέσα και πώς να μην αισθανθείς νοσταλγός μιας εποχής, που είχε την σφραγίδα της ποιότητας στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου.

Ο ζωγράφος και ομότιμος καθηγητής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου κ. Σωτήρης Σόραγκας έγραψε στην εφημερίδα "Το Βήμα της Κυριακής", της 21ης Οκτωβρίου σ' ένα αφιέρωμα για τον ποιητή και ζωγράφο Νίκο Εγγονόπουλο, μεταξύ άλλων:
«….Θα 'θελα στο σημείωμα αυτό ν' αναφερθώ σ' ένα χαρακτηριστικό περιστατικό, όπως μου το αφηγήθηκε ο Εγγονόπουλος, σχετικό με τον Πικιώνη και την ιδιαζούσης μορφής αγάπη που έτρεφαν και οι δύο στην πνευματική μας παράδοση.
Θυμόταν μία εκδρομή των σπουδαστών της Αρχιτεκτονικής στην Καστοριά "τη σιωπηλή πόλη κοντά στην λίμνη" όπου είχαν χάσει τον δάσκαλο, όπως τον έλεγε ο Εγγονόπουλος, για πολύ ώρα.
Και συνέχισε:
»Σκέφτηκα ότι απ' το τελευταίο σπίτι που επισκεφτήκαμε δεν είχε βγει μαζί μας. Ξαναγυρίζει λοιπόν στο ερειπωμένο αρχοντικό και βρίσκει τον Πικιώνη σε μία σκοτεινή γωνιά του, να κλαίει.
»Η αφήγηση του Εγγονόπουλου είχε ένα τόνο βαθιάς συγκίνησης, που μεγάλωσε με την σιωπή που ακολούθησε. Η λατρεία τους για τον τόπο ήταν κοινή».

Ας επιστρέψω όμως στην έκθεση και στο υπέροχο αυτό κτήριο της Παλαιάς Βουλής, που βρίσκεται στην καρδιά της Αθήνας, και να προσθέσω πως η διάρκειά της είναι ως τις 18 Απριλίου 2008.
Τέλος, την συντήρηση των εκθεμάτων την φρόντισαν οι κ.κ. Γιώργος Θεοδωρόπουλος, Παναγιώτης Προσαλέντης, Νικολέττα Τασσιούλη και Κωνσταντίνος Τσούρμας. Την τεχνική υποστήριξη οι κ.κ. Αχιλλέας Χατζής, Μάρκος Κουτσουλαύτης και Νίκος Χατζής.
Μας χάρισαν όλοι, μεγάλη απόλαυση, μας μάγεψαν. Τους ευχαριστούμε και τους συγχαίρουμε θερμά.



Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 7 Φεβρουαρίου 2008


Επιλογή σχετικών αναρτήσεων:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ